در روش رادیوفرکوئنسی از تجهیزات خاص به منظور رفع درد مفصل و عصب استفاده می‌شود. رادیوفرکوئنسی یک روش کم‌تهاجمی است که سبب درمان میان‌مدت تا بلندمدت انواع دردهای مزمن می‌شود.
در این روش، متخصص درد سوزن‌های مخصوصی را به طور مستقیم در اعصابی که سبب بروز درد شده‌اند وارد می‌کند و در نوک سوزن و در قسمت اعصاب حرارت ایجاد می‌شود. در نتیجه از ارسال سیگنال توسط اعصاب به مغز جلوگیری شده و سبب کاهش بلندمدت درد (6 ماه تا چند سال) می‌شود.
تاثیرات رادیوفرکوئنسی
تاثیرات غیر حرارتی
انرژی تولید شده با فرکانس بالا سبب تغییر قابلیت نفوذ غشای سلول می‌شود. در این حالت تبادل یونی داخل و خارج سلولی افزایش پیدا کرده و سبب بازسازی مؤثر بافت می‌شود. با افزایش نیاز سلول به اکسیژن، سوخت و ساز نیز افزایش پیدا می‌کند.
تاثیرات حرارتی
افزایش جریان خون مویرگی سبب تکمیل تحریک زیستی شده و عناصر مورد نیاز بافت جهت بازسازی را فراهم می‌کند. گشاد شدن مویرگ‌ها سبب تأمین اکسیژن بافت‌ها و بهبود بازجذب وریدی و لنفاوی می‌شود.
تاثیرات مربوط به بالا رفتن دما
بالا رفتن دما به میزان زیادی سبب افزایش سوخت و ساز سلولی می‌شود و روند بازسازی در بافت به منظور مبارزه با فیبروز را آغاز می‌کند. در نتیجه حتی در موارد مزمن که فیبروز برای مدت زیادی وجود داشته است (مانند تاثیرات بلندمدت آسیب‌دیدگی یا التهاب مفصل) بافت بازسازی می‌شود.
انواع رادیوفرکوئنسی
رادیوفرکوئنسی دارای دو نوع می‌باشد:
- رادیوفرکوئنسی نوروتومی باعث ایجاد حرارت (با دمای 90 درجه سانتیگراد) شده و عصب را از کار می‌اندازد. این روش درمانی باعث تسکین درد از 6 ماه تا 2 سال می‌شود. رادیوفرکوئنسی نوروتومی معمولاً برای رفع درد مفاصل فاست یا مفصل ساکروایلیک استفاده می‌شود.
- رادیوفرکوئنسی پالسی باعث ایجاد حرارت در عصب در دمای پایین‌تر (42 درجه سانتیگراد) می‌شود و در نتیجه سبب از کارافتادگی عصب نمی‌شود. این روش معمولاً برای رفع درد عصب استفاده شده و باعث تسکین بلندمدت درد می‌شود.
رادیوفرکوئنسی نوروتومی
از روش رادیوفرکوئنسی نوروتومی جهت تسکین درد ستون فقرات استفاده می‌شود. هدف درمان تسکین درد مفاصل فاست یا ساکروایلیاک ناشی از آرتروز، تخریب یا آسیب‌دیدگی مانند تصادفات خودرو یا جراحی می‌باشد.
افرادی که قبلاً از تست بلوک جهت تسکین درد استفاده کرده‌اند، کاندیدای مناسبی برای رادیوفرکوئنسی نوروتومی می‌باشند.
در این روش تجهیزات مخصوص باعث ایجاد حرارت شده و این حرارت در ناحیه اعصاب مورد نظر متمرکز شده و در نتیجه به طور موقت از ارسال سیگنال درد جلوگیری می‌شود. حرارت بوسیله سوزن‌های مخصوصی که در اطراف ستون فقرات وارد شده‌اند به اعصاب منتقل می‌شود. این روش با استفاده از آرام‌بخش خفیف انجام می‌شود.
رادیوفرکوئنسی نوروتومی بر روی هر قسمت از ستون فقرات که باعث ایجاد درد شده باشد، قابل انجام است. این موارد شامل:
- درد قسمت پایین کمر (مفصل فاست کمری)
- درد ناحیه مرکز کمر (مفصل فاست توراسیک یا قفسه سینه)
- گردن‌درد (مفصل فاست گردن)
- درد مفصل ساکروایلیاک (مفصل ساکروایلیاک)
- پا درد (سمپاتیک پلکسوس کمری)
- درد در ناحیه شکم (گانگلیون سمپاتیک)
- درد لگن (هیپوگاستریک پلکسوس)
رادیوفرکوئنسی نوروتومی به منظور تسکین درد در برخی از افراد تأثیر بیشتری دارد. تکرار این روش درمانی در صورت نیاز امکان‌پذیر است.
رادیوفرکوئنسی پالسی
رادیوفرکوئنسی پالسی بدون وارد شدن آسیب زیاد به بافت عصب سبب تسکین درد می‌شود. استفاده از رادیوفرکوئنسی پالسی بر روی هر عصبی که باعث ایجاد درد شده باشد، امکان‌پذیر است. این موارد شامل:
- درد در ناحیه صورت (عصب آرواره‌ای پایینی، گانگلیون افسنوپالاتین، گانگلیون ستاره‌ای، عصب سوپرا اوربیتال یا فوق چشمی)
- درد در قسمت دست و بازو (ریشه‌های عصبی ستون فقرات یا گانگلیون ریشه پشتی، گانگلیون ستاره‌ای)
- درد قفسه سینه (اعصاب بین دنده‌ای)
- درد شکم (اعصاب اسپلانکنیک، پلکسوس سلیاک)
- درد ران (اعصاب سدادی و فمورال)
- زانو درد (اعصاب ژنیکولار)
- پا درد (ریشه‌های اعصاب ستون فقرات یا گانگلیون ریشه پشتی، گانگلیون سمپاتیک)
- نوروم ( تومور خوش‌خیم بافت عصبی)
- سردرد در قسمت عقب سر (عصب کوچک و بزرگ پس سری)
- درد شانه (عصب بالای کتف)
- نورالژی عصب سه‌قلو (عصب آرواره‌ای پایینی، گانگلیون اسفنوپالاتین، عصب سوپرا اوربیتال)
- درد لگن (اعصاب زهاری، اعصاب گانگلیون ایمپار)
رادیوفرکوئنسی پالسی در صورت به کارگیری توسط متخصص درد باتجربه، تقریباً بر روی هر عصبی قابل انجام می‌باشد.
اقدامات مورد نیاز پیش از رادیوفرکوئنسی
- قطع مصرف هر گونه محصولات آسپیرین و داروهای غیر استروئیدی (به جز داروی سلبرکس) 5 روز پیش از درمان
- مشورت با پزشک در صورت وجود تردید در ارتباط با قطع مصرف هر گونه دارو
- توقف مصرف روغن ماهی یا مکمل ویتامین E، پنج روز پیش از درمان
- از مصرف غذا 6 ساعت پیش از درمان و نوشیدن مایعات 2 ساعت پیش از درمان بایستی خودداری شود.
نحوه استفاده از رادیوفرکوئنسی
بیمار بایستی به شکم بر روی تخت دراز بکشد. پس از استفاده از بی‌حسی موضعی و داروهای درون وریدی جهت آرام‌سازی بیمار، پزشک سوزن کوچکی را در ناحیه بروز درد وارد می‌کند.
با استفاده از اشعه ایکس، پزشک سوزن را به طور دقیق در قسمت مورد نظر هدایت می‌کند. سپس یک میکروالکترود از طریق سوزن سبب شروع فرآیند تحریک می‌شود. فرآیند تحریک به پزشک در تعیین محل مناسب قرارگیری الکترود جهت ایجاد بیشترین میزان تسکین کمک می‌کند.
پس از قرارگیری الکترود، درمان آغاز می‌شود. جریان رادیوفرکوئنسی از طریق الکترود به بافت‌های مجاور ارسال شده و سبب بهبود بافت و تسکین درد می‌شود. در طول روند درمان در صورت بروز درد خصوصاً در اندام‌های تحتانی بایستی به پزشک اطلاع داده شود. امکان دارد احساس سوزش یا فشار مختصر در ناحیه وارد شدن سوزن احساس شود.
اقدامات مورد نیاز پس از رادیوفرکوئنسی
بیمار تا زمان کسب آمادگی جهت بازگشت به منزل، جهت استراحت به یک اتاق دیگر برده می‌شود. امکان دارد مقداری درد در ناحیه وارد شدن سوزن احساس شود، ولی این حالت معمولاً پس از یک تا دو روز رفع می‌شود.
- پس از رفتن به منزل در صورت بروز درد در ناحیه وارد شدن سوزن می‌توان از پک یا بسته یخ استفاده کرد. پک بایستی برای مدت 20 دقیقه به تعداد 3 تا 4 مرتبه در روز (در طول اولین روز بهبودی) در ناحیه مورد نظر استفاده شود.
- در ناحیه وارد شدن سوزن نباید از پد حرارتی استفاده شود.
- برای مدت 2 روز بایستی از قرار گرفتن در وان حمام خودداری شود. 24 ساعت پس از درمان، استحمام با آب گرم امکان‌پذیر می‌باشد.
نتایج حاصل از رادیوفرکوئنسی
رادیوفرکوئنسی به طور دائم سبب رفع درد کمر یا گردن نمی‌شود. این روش در برخی از افراد سبب تسکین مختصر و کوتاه‌مدت درد و در برخی از افراد دیگر برای مدت چند ماه سبب تسکین درد می‌شود. در برخی از مواقع این روش تاثیری در رفع درد و بهبود عملکرد ندارد.
جهت تأثیر بیشتر رادیوفرکوئنسی بایستی توجه شود که این روش درمانی باید بر روی همان اعصابی که سبب بروز درد شده‌اند مورد استفاده قرار گیرد.
خطرات ناشی از رادیوفرکوئنسی
امکان دارد روش رادیوفرکوئنسی خطراتی به دنبال داشته باشد. عوارض و خطرات ناشی از این روش درمانی شامل کبودی، خونریزی، سردرد، تحریک اعصاب یا آسیب‌دیدگی عصبی مانند فلج، بی‌حسی و ضعف می‌باشند. همچنین امکان دارد عوارضی مانند عفونت یا واکنش به دارو نیز ایجاد شود. به ندرت امکان بروز خطرات و عوارض شدید وجود دارد.
