شانهها یک قسمت پیچیده از بدن هستند – آنها انعطاف‌پذیرترین و متحرک‌ترین مفاصل در بدن انسان شما می‌باشند که از چندین استخوان، عضله و تاندون تشکیل شده‌اند. آنها تحرک زیادی را برای شما فراهم میکنند، به شما این امکان را می‌دهند که علاوه بر چندین تمرین ورزشی، بسیاری از کارهای روزمره خود را نیز انجام دهید. اگرچه، این بدان معنی است که شانهها نیز میتوانند آسیب ببینند و منجر به درد و عدم تحرک شوند.
درد شانه را میتوان بنا بر بسیاری از دلایل مختلف تجربه کرد و کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای تسکین درد و ناراحتی شانه خود انجام دهید. روش‌های طبیعی، آسان و مؤثری برای تسکین درد شانه وجود دارد که در ادامه به ذکر آنها خواهیم پرداخت.
به چه دلایلی دچار درد شانه میشویم؟
چندین دلیل اساسی وجود دارد که میتواند منجر به درد شانه شود. بهعنوان مثال، یک آسیب ناگهانی یا ضربه به شانهها میتواند باعث دردناک شدن آنها شود. حرکات تکراری نیز میتوانند باعث درد شانه شوند، زیرا در این شرایط عضلات، مفاصل و تاندونهای واقع در شانهها بیش از حد کار میکنند. فیزیوتراپی میتواند چندین بیماری و مشکلات بخصوصی را که ممکن است در درد یا ناراحتی در شانهتان احساس کنید، درمان کند. برخی از شایع‌ترین شرایطی که منجر به درد شانه می‌شوند عبارت‌اند از:
تاندونیت
تاندونیت یا التهاب تاندون زمانی اتفاق می‌افتد که تاندون تحریک یا ملتهب شود. این عارضه میتواند در چندین قسمت از بدن ظاهر شود و اصطلاحات روزمره‌ای مانند “آرنج تنیس بازان” (تنیس البو)، “شانه شناگران” (swimmer’s shoulder) و “زانوی پرشکاران” (jumper’s knee) معمولاً برای توصیف آن استفاده میشود. یک فیزیوتراپیست میتواند انواع مختلف تاندونیت را درمان کند و به تسکین ناحیه ملتهب کمک کند.
کشیدگی عضلات و مفاصل و پیچ خوردگی
کشیدگی عضلات و مفاصل هنگامی رخ میدهد که عضله یا تاندون بیش از حد کشیده یا پاره شود. پیچ خوردگی که به آن رگ به رگ شدن نیز می‌گویند، هنگامی اتفاق می‌افتد که رباط بیش از حد کشیده یا پاره شود. کشیدگی و رگ به رگ شدن میتواند منجر به درد مداوم شانه شود که ممکن است حضور در ورزش یا حتی کارهای روزمره را برای فرد دشوار کند. اگر کشیدگی یا پیچ خوردگی جزئی باشد، گاهی اوقات میتوان آن را در خانه با استفاده از کیسه یخ و با استراحت بهبود بخشید. کشیدگی و رگ به رگ شدگی شدیدتر اغلب به درمان‌های فیزیوتراپی نیاز دارد. انواعی از آسیب روتاتور کاف یکی از دلایل عمده در درد شانه می‌باشد. مراجعه به فیزیوتراپیست ها، برای یافتن بهترین تمرینات برای تقویت شانه، تمریناتی که آسیب بیشتری به شانه وارد نکنند و استفاده از سایر روش‌های درمانی برای کاهش درد شانهتان، راهی بسیار عالی است.
بورسیت
بورسیت به معنای التهاب مفاصل است و شامل آسیب در کیسه‌های مملو از مایع در اطراف استخوان‌ها، عضلات و تاندون‌ها می‌باشد. این عارضه اغلب در مناطقی از بدن رخ میدهد که برای حرکات تکراری از آنها استفاده میشود. اگر دچار بورسیت شوید، ممکن است در ناحیه آسیب‌دیده احساس سفتی یا درد کنید که ممکن است قرمز یا متورم شود. فیزیوتراپی میتواند به کاهش این التهاب و همچنین علائم دردناک شما کمک کند.
شانه یخ‌زده
شانه یخ‌زده یا منجمد یک وضعیت دردناک است که میتواند پس از مدت طولانی بی‌تحرکی، از قبیل قرار گرفتن شانه در آتل یا گچ بعد از یک جراحت برای مدتی طولانی یا بدون هیچ دلیل مشخصی، رخ دهد. این وضعیت با گذشت زمان به تدریج بدتر شده و در نتیجه باعث درد و خشکی شانه میشود. این بیماری معمولاً بعد از دو سال خود به خود ترمیم می‌یابد، البته فیزیوتراپی میتواند در این مدت زمان بهبودی به شما مفید واقع شود. همچنین میتواند به تسریع روند بهبودی کمک کند.
آرتروز
آرتروز یک بیماری مفصلی است که باعث درد و خشکی میشود. چندین نوع مختلف از آرتروز وجود دارد، اما شایع‌ترین آنها استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) است. آرتروز هنگامی رخ میدهد که غضروف بین استخوان‌ها شروع به تخریب شدن میکند و این امر باعث میشود که استخوان‌ها به روی یکدیگر ساییده شوند. آرتریت روماتوئید هنگامی اتفاق می‌افتد که مفاصل متورم و ملتهب شوند. برای هر دوی این شرایط، فیزیوتراپی میتواند تسکین درد و بهبودی در توانایی تحرک را فراهم کند.
بی‌ثباتی شانه
بی‌ثباتی شانه میتواند به دلایل مختلفی از جمله شل شدگی و سستی عمومی رباط، دررفتگی ناشی از ضربه یا پارگی لابروم منجر شود که به حفظ شانه در حفره‌ی مفصلی کمک میکند. عضلات ثبات مؤثری را برای شانه فراهم میکنند و میتوانند برای حمایت بهتر از شانه تمرین داده‌شده و تقویت شوند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
- عدم توانایی حمل اشیا یا استفاده از دست و بازو
- صدمهای که باعث تغییر شکل مفصل میشود
- درد شانه که در شب یا هنگام استراحت رخ میدهد
- درد شانه که بیش از چند روز ادامه دارد
- عدم توانایی در بالا بردن دست
- تورم یا کبودی قابل توجه در اطراف مفصل یا بازو
- علائم عفونت، از جمله تب، قرمزی، گرما
- دیگر علائم غیرمعمول.
- دشوار بودن استفاده از بازو برای فعالیتهای روزمره زندگی
درد شانه چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک سؤالات بخصوصی را از بیمار میپرسد و معاینهی فیزیکی بر روی او انجام میدهد که به بیمار کمک میکند مکانیزم دردش را کنترل کند. بهعنوان مثال: کشیدگی عضله میتواند دردناک باشد اما ریشه درد ممکن است ناشی از ضعف، تنگی یا استراتژیهای جبرانی خاص باشد. فیزیوتراپیست برای کمک به درک ریشهی مشکل باید آزمایشهایی انجام دهد. در صورت نیاز به توضیحات بیشتر، ممکن است معایناتی مانند عکسبرداری رادیولوژی یا ام آر آی توصیه شود.
درمان شانه درد در اصفهان
طیف گسترده‌ای از گزینه‌های درمانی برای کمک به درد شانه وجود دارد: از نکاتی مربوط به خود مدیریتی گرفته تا گزینه‌های جراحی.
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست علاوه بر تسکین درد و ناراحتی که در شانهتان احساس می‌کنید، تلاش میکند تا انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی شما را بهبود بخشد. متخصصان فیزیوتراپی ممکن است هر ترکیبی از روش‌های درمانی اعمال کنند، مانند موبیلیزاسیون (حرکت درمانی) بافت نرم برای کاهش فشار از روی عضلات، مفاصل و تاندون‌ها؛ موبیلیزاسیون شانه برای کمک به بهبود تحرک شانه؛ و یک برنامه‌ی ورزشی مخصوص برای تقویت دامنه حرکت و بهبود شانه. سایر روش‌های درمانی ممکن است شامل نوار کینزیو (نوار درمانی کشی)، اولتراسوند تراپی، سرما درمانی یا تحریک الکتریکی عصب باشد.
هر نوع دردی که داشته باشید، یک فیزیوتراپیست آموزش دیده میتواند یک برنامه ویژه‌ای را برای درمان شرایط خاص شما طراحی کند. تا کنون ثابت شده است که فیزیوتراپی به چندین بیماری میتواند کمک کند و در بسیاری موارد نیاز به داروهای مضر و جراحی‌های تهاجمی را کاملاً از بین می‌برد.
تمرینات
تمرینات فیزیوتراپی اغلب خط اول درمان بسیاری از مشکلات شانه هستند. حتی هنگامی که برای درد شانه جراحی انجام شده است، فیزیوتراپی هنوز هم نقش زیادی در توان‌بخشی شانه و کمک به بازگرداندن عملکرد کامل آن پس از عمل دارد.
در مورد درد حاد شانه مانند شکستگی، دررفتگی یا جراحی، تمرینات اولیه بر حفظ حرکات شانه تا حد ممکن و جلوگیری از ایجاد سفتی متمرکز خواهد بود. یک روش معمول برای رسیدن به این هدف شامل تمرینات آویزی است که برای آنها از حرکت بدن برای چرخاندن بازو، به صورت آرام از جلو به عقب یا از یک طرف به طرف دیگر، استفاده میشود.
جراحی، درد شدید ساب آکرومیا (زیر آخرمی)، شکستگی، دررفتگی و یخ زدگی شانه همگی باعث خشکی قابل توجه مفصل شانه می‌شوند. تمرینات فیزیوتراپی و همچنین تکنیک‌های موبیلیزاسیون و درمان دستی، همه ممکن است برای بازگرداندن انعطاف‌پذیری طبیعی به مفصل شانه مورد استفاده قرار بگیرند. علاوه بر این، انجام حرکات کششی در قفسه سینه، عضلات سینه و لاتیسیموس ممکن است وضعیت کتف و شانه را بهبود بخشد به این سبب احتمال گرفتگی شانه کاهش می‌یابد.
تا زمانی که شانه درد حاد نشده باشد، تقویت عضلات کتف (که در مراقبت‌های سلامتی بهعنوان بازآموزی کتف گفته میشود) با کنترل حرکات خاص و تمرینات قدرتی رفع میشود. پس از مشاهده پیشرفت‌ها، میتوان تمرینات بازآموزی کتف در سطح بالاتر را تجویز کرد که ممکن است شامل تمرینات تحمل وزن مانند حرکات شنا یا تمرینات کشیدن دست تا یک هدف در مقابل نیروی کش یا کابل‌های مقاومتی باشد. مشکل اصلی شانه چه مربوط به عضلات روتاتور کاف باشد یا تاندون‌ها، یا هیچ کدام، یک برنامه تقویت‌کننده‌ی درجه بندی شده برای عضلات شانه، باعث بهبود ثبات و عملکرد آن میشود و همچنین بهعنوان بخشی از یک برنامه توان‌بخشی میتواند تجویز شود.
اسلینگ ها و بریس های شانه‌ای
باید در صورت امکان از استفاده از اسلینگ یا گردن آویز شانه اجتناب شود، مگر آنکه پزشک متخصص و واجد شرایط توصیه کرده باشد، زیرا شایع‌ترین عارضه‌ی ناشی از آسیب و درد شانه، خشک شدن دائمی شانه است. استفاده از آویز دست یا اسلینگ (Sling) ممکن است بی‌دلیل این مشکل را تشدید کند.
در موارد درد بسیار حاد شانه بلافاصله بعد از آسیب، پزشکان اورژانس ممکن است برای کنترل درد استفاده از یک اسلینگ را به مدت یک تا دو هفته توصیه کنند. همچنین در لحظات ابتدایی پس از دررفتگی شانه، استفاده از اسلینگ شانه توصیه میشود تا احتمال جابجایی و در رفتگی مجدد به حداقل برسد.
گاهی اوقات بریس‌های شانه توصیه میشود که برای مفصل AC ناپایدار یا مفصل گلنوهومرال ناپایدار پشتیبانی مضاعفی داشته باشند. این شرایط خاص معمولاً در ورزش‌های تماسی شامل تکل زدن یا ورزش‌های پرتابی مانند بیس بال و راگبی دیده میشود.
بریس های مفصل شانه AC معمولاً برای هر دو شانه استفاده می‌شوند و باعث فشرده سازی آنها از طریق ناحیه قفسه سینه می‌شوند. بریس های نگه‌دارنده گلنوهومرال نیز معمولاً بر روی دو شانه استفاده می‌شوند و با بندهای سنگینی که در جلوی حفره شانه و بالای بازو قرار می‌گیرند، نگه داشته می‌شوند. این امر توانایی قرار گرفتن شانه در انتهایی‌ترین حد چرخش خارجی با بازوی بالا آمده را محدود میکند که این ناپایدارترین موقعیت شانهها است.
جدای از این دلایل، جراحان ارتوپدی شانه اغلب بلافاصله پس از جراحی استفاده از اسلینگ شانه را برای راحتی بیماران توصیه میکنند. اگر جراحی‌های تثبیت کننده یا ترمیم‌هایی بر روی روتاتور کاف انجام شده باشد، بسته به ماهیت دقیق این عمل‌ها، ممکن است بریس های مخصوص شانه محدود به حرکات خاص توصیه شوند.
تزریق
تزریق درمانی در هنگام کنترل درد شانه، دو عملکرد اصلی دارد. اولین عملکرد، ایجاد اثر ضدالتهابی با تزریق دارو در منطقه مورد نظر است. پزشک شما همیشه در مورد همه‌ی خطرات در مقابل فواید بالقوه آن صحبت خواهد کرد، اما به طور کلی این تزریقات گاهی اوقات برای درمان درد ساب آکرومیالی که به درمان‌های فیزیوتراپی پاسخ نداده است یا شانه منجمد با درد حاد استفاده میشود.
جراحی
اگرچه فیزیوتراپی غالباً خط اول درمان درد شانه است، اما در دهه‌های اخیر، جراحی شانه پیشرفت چشمگیری داشته است. برای اکثر افرادی که از درد و ناتوانی شانه رنج می‌برند، اکنون یک روش جراحی برای درمان شرایط خاص شانه وجود دارد.
برای آرتروز دژنراتیو مفصل شانه (مفصل گلنوهومرال) میتوان جراحی تعویض مفصل شانه را در نظر گرفت که میتواند تسکین درد بسیار خوبی را با خود به همراه داشته باشد و در حال حاضر باعث میشود که قدرت و تحرک بسیار بیشتری در شانه حفظ شود و از این رو شانه عملکرد خود را حفظ میکند.
جراحی برای گیرافتادگی (ایمپینجمنت) ساب آکرومیا شامل ترکیبی از چندین روش است. اولین روش، از بین بردن رسوبات کلسیمی است که میتواند در فضای زیر آکرومیال و تاندونهای روتاتور کاف تشکیل شود. روش دوم ممکن است شامل برداشتن بورس (کیسه مایع) زیر آکرومیال باشد و روش سوم ممکن است شامل برداشتن خارهای استخوانی موسوم به استئوفیت از قسمت زیرین مفصل AC باشد که ممکن است باعث تنگ شدن فضا گردد. در برخی موارد، بخشی از مفصل AC به طور کلی برداشته میشود.
جراحی‌های ترمیمی روتاتور کاف ممکن است بهعنوان اولین خط درمان پس از ضربه در یک فرد جوان یا ورزشکار در نظر گرفته شود. برای پارگی‌های بزرگ روتاتور کاف در افراد مسن، ممکن است در صورت وجود ناتوانی قابل توجه بیمار، جراحی در نظر گرفته شود. هدف از ترمیم روتاتور کاف این است که تاندونهای روتاتور کاف بتوانند نیروی کافی را از طریق مفصل شانه تولید کنند تا در صورت لزوم حرکت فعال و در نهایت حرکات قدرتی خاصی را انجام دهند.
بخش نهایی و عمده‌ی عمل جراحی، مربوط به آزاد کردن دامنه حرکات در شانه‌هایی است که دچار سفتی و خشکی شده‌اند. نوع عمل غالباً تحت عنوان عمل آزادسازی کپسول شناخته میشود و معمولاً در شانه‌های یخ‌زده یا منجمد انجام میشود که مانند گذشته بهبود نیافته‌اند یا بعد از ضربه و یا جراحی‌های قبلی شانه که منجر به خشکی قابل توجه شانه میشود. این عمل شامل بریدن بافت نرم آسیب‌دیده و غیر قابل انعطاف است که در کپسول شانه ایجاد شده و سپس در حالی که بیمار تحت بیهوشی است، جراح دستکاری مفصل شانه را انجام میدهد.
چگونه میتوان از درد شانه جلوگیری کرد؟
با انجام تمرینات تقویتکننده و کششی منظم برای شانهها و اطمینان از حفظ وضعیت خوب قرارگیری بدن، میتوان از درد شانه جلوگیری کرد. همچنین از افزایش ناگهانی سطح فعالیت خودداری کنید، در عوض در مرحله تغییر وضعیت، بدن خود را در حالتی راحت قرار دهید.
