در تعریف کلی، به استفاده از کیفیت آب یا محیط آبی برای خواصی که داراست، ازجمله رانش، فشار هیدواستاتیک، جذب مولکولی، دما و … برای اهداف درمانی گفته می‌شود. لازم به ذکر است که آب درمانی، شنا کردن نیست.

انواع روش های آب درمانی در اصفهان

جکوزی

جکوزی درمانی به درمانی گفته می‌شود که بیمار و متخصص، تمرین و یا روش های به خصوص دستی را درون استخر آب گرم اجرا می‌کنند. دمای آب استخر معمولاً از ۹۱ تا ۹۷ فارنهایت و یا ۳۳ تا ۳۶ درجه سانتیگراد است.

حمام متضاد

به غوطه ور کردن یکی از اعضای بدن در آب گرم و سرد به روش تناوبی برای سرعت بخشیدن به بهبودی گفته می‌شود. این عمل به دلیل بهبودی همزمان گردش خون و تخلیه لنفاتیک در طول چرخه‌ی تنگ و گشاد کردن رگ ها که با غوطه ور کردن به ترتیب در آب گرم و سرد انجام می‌شود.

ماساژ با نیروی آب

که با جریان آب فشار قوی، برای به دست آوردن نوعی توده ی بافت نرم، درون استخر آب یا روی تخت های آبی که می‌توانید روی آن دراز بکشید انجام می‌شود و معمولاً برای اهداف سست کردن و استراحت تا دلایل درمانی و قطعی استفاده می‌شود.

حمام یخ

غوطه ور سازی در آب یخ یا حمام یخ برای کاهش ورم استفاده می‌شود، فشار گردش خون را افزایش داده و التهاب را با تسریع سوخت و ساز، در نتیجه ی از کار افتادگی بافت ها بعد از ورزش، به حداقل می‌رساند. این نوع از آب درمانی نوعی سرما درمانی تلقی می‌شود.

چگونگی عملکرد

فیزیوتراپ ها معمولاً از آب درمانی یا ورزش در آب برای کمک به بهبود عملکرد و مشکلات عضلات اسکلتی استفاده می‌کنند.

تأثیر جاذبه روی بدنتان را کاهش دهید

تأثیر واضح آب درمانی، کاهش تأثیر جاذبه روی بدن شماست. وقتی شما تا کمر در آب عمیق می‌ایستید، تنها ۵۰ درصد از وزن کل بدنتان را حمل می‌کنید. وقتی تا گردن درون آب می‌ایستید، ۹۰ درصد از وزن شما توسط آب حمل می‌شود و این به این معناست که شما می‌توانید فعالیت هایی را که خارج از آب، به دلیل ضعف یا درد نمی‌توانید انجام دهید را درون آب اجرا کنید. این روشی عالی برای ورزش دادن مفاصل حامل وزن ازجمله مفاصل پایین کمر، پهلوها، زانوها و مچ پا با اجازه‌ی حرکت آزاد به آن‌ها است و همچنین به سفت شدن و محدود بودن حرکاتی که ممکن است داشته باشید کمک می‌کند و اگر مشکل عضلات پایین کمر دارید فشار و تراکم عضلات را کاهش می‌دهد.

آب همچنین می‌تواند مقاومت فراهم کند

شما می‌توانید با فشار شناور بودن یا حرکات درون آب، مقاومت ایجاد کنید. این اعمال ماهیچه ها را به روشی متفاوت از روشی که خارج از آب حرکت می‌کنند، حرکت می‌دهد و به شدت مقاومت آن‌ها را افزایش می‌دهد. فیزیوتراپ شما، چگونگی انجام این حرکات و استفاده از تجهیزات مختلف را به شما نشان می‌دهد.

آب درمانی در آب گرم اجرا می‌شود

این امتیاز به رهایی از درد و بهبود انعطاف کمک می‌کند، درست شبیه به وقتی که شما برای کاهش درد و تراکم، در خانه استفاده می‌کنید. از مزایای آب درمانی، تجربه گرما همزمان با ورزش است.

فشار ایستابی (هیدرواستاتیک)

در نهایت، آب فشار ایستابی به وجود می‌آورد. هر چقدر عمیق تر در آب فرو بروید، فشار بیشتر است، به دلیل همین فشار است که غواصانی که از دستگاه تنفس زیر آب استفاده می‌کنند، اگر خیلی سریع از عمق آب به سطح آب بیایند دچار بیماری کاهش فشار (تشکیل حباب های نیتروژن در خون و بافت های بدن) می‌شوند. هرچند بسیار کمتر از فشار ذکر شده، اما فشار حتی در ۱ تا ۲ میلیمتر از فشار ایستابی آب هم وجود دارد.

از مزایای فشار ایستابی این است که با بهبود جریان خون، به سیستم لنفاوی شما کمک می‌کند تا مایعات را از بافت ها و به جریان خون برگردانده تا دوباره در بدن شما در چرخش باشد. اگر هرگونه ورم و التهابی در بدنتان دارید، این روشی است که به شما کمک می‌کند آن را درمان کنید.

در آب درمانی، فشار ملایم آب به کم کردن ورم با غوطه ور شدن در آب کمک می‌کند، این فشار، به طور پیوسته با تمریناتی که انجام می‌دهید، تأثیر شگفت انگیزی در کاهش التهاب دارد.

مزایای آب درمانی

• آرام کردن درد ماهیچه
• کاهش انقباضات ماهیچه
• بالا بردن سطح آرامش
• بهبودی دامنه حرکت
• توان بخشیدن و تمرینات قدم برداری با به کار گرفتن درجات تحمل وزن
• تحرک بخشیدن به گردش خون
• کاهش درد ناشی از نیروی مصرف شده ی حرارت و مکانیک درمانی
• کاهش التهاب

درد را آرام می‌کند

یک استخر آب گرم برای کاهش درد فوق العاده است و مزایای فیزیکی و روانشناسی بی‌شماری را به ارمغان می‌آورد.

سلامت قلب و عروق و توان ماهیچه‌ای را بهبود می‌بخشد

آب درمانی به شما برای انجام ورزش های هوازی نیرو می‌بخشد که این برای سلامت قلب بسیار مهم است و همچنین باعث بالا رفتن نیروی ماهیچه ها می‌شود.

فعالیت مریضی های مختلف را کم می‌کند

آب درمانی بر روی فعالیت امراض تأثیر دارد. تحقیقات نشان داده است که علائم مریضی های مشخصی با آب درمانی کاهش یافته‌اند که دلیل آن هنوز مشخص نیست.

روحیه را بالا می‌برد

و سپس تأثیر گذراندن وقتتان به دور از درد را روی بالا رفتن روحیه می‌بینیم. تحقیقات نشان داده که احساس سلامتی و توانایی حرکت دادن بدنتان همانطور که می‌خواهید و بدون درد، کیفیت زندگی شما را بالا می‌برد و این یکی از دلایل بسیار مهم و محرک برای در نظر گرفتن آب درمانی است.

آب درمانی برای درمان چه چیزی استفاده می‌شود؟

آب درمانی مزایای زیادی دارد و برای درمان بسیاری از مسائل مربوط به ستون فقرات، بالاتنه و پایین تنه استفاده می‌شود، در مسائل مرتبط با جراحی، به خصوص جراحی جابجایی مفاصل و عمل کمر کاربرد دارد. همچنین ثابت شده که برای مدیریت مفاصل بسیار مفید است.

حالا بیایید تعدادی از شرایطی که معمولاً توسط آب درمانی درمان می‌شوند یا تحت تأثیر مفید آن بوده اند را مطرح کنیم.

روماتیسم مفصلی

طی یک نگرش منظم از تحقیقاتی که بر روی مؤثر بودن آب درمانی در درمان روماتیسم مفصلی انجام شده، ثابت شده که آب درمانی از درمان نشدن و روش های دیگر درمان تأثیر بهتری داشته است. قابل ملاحظه است که آب درمانی، به کاهش درد کلی، التهاب مفاصل، انبساط ماهیچه ها و افزایش استحکام و قدرت و افزایش خلق و خوی کلی کمک می‌کند.

آیا آب درمانی برای درمان روماتیسم مفصلی مفید است؟ قطعا

استئوآرتریت (ورم مفاصل و استخوان‌ها)

وقتی صحبت از استئوآرتریت زانو می‌شود، به نظر می‌رسد که آب درمانی راه دوم و بعد از درمان استاندارد و خارج از آب به شمار می‌رود، با توجه به اینکه آب درمانی باعث کاهش تحمل وزن می‌شود و بر روی فشار ایستابی برای کاهش ورم تمرکز می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از آب گرم باعث التیام درد مفاصل و افزایش دامنه حرکات شوید.

شواهد گویای چیست؟

در زنان بالای ۶۵ سال که تحت درمان با آب قرار گرفتند، بهبود قابل توجهی در درد، عملکرد، قدرت و استقامت نسبت به گروه کنترل که تنها آموزش دیده بودند، بدون هیچ درمان مبتنی بر ورزش، مشاهده شد. به طور مشابه، در مقایسه با حالتی که هیچ مداخله درمانی صورت نگرفته بود، برنامه ۶ هفته‌ای آب درمانی بسیار عملکرد بهتری داشت.

بنابراین، آب درمانی در مقایسه با حالتی که هیچ گونه درمانی صورت نگیرد، اثربخش خواهد بود؛ اما در مقایسه با درمانهای سنتی مبتنی بر ورزش چقدر مؤثر خواهد بود؟ یک آزمایش تصادفی کنترل شده (RTC) نشان داده است که درمانهای مبتنی بر ورزش نسبت به آب درمانی برای افزایش قدرت و کاهش درد بهتر است. در حقیقت، هیچ مزیت بالینی برای گروه تحت آب درمانی در مقایسه با گروه کنترل شده مشاهده نشد، چه برسد به گروه تحت درمانهای مبتنی بر ورزش. با این حال، یک آزمایش تصادفی دیگر نشان داده است که برنامه آب درمانی هنگامی که طی یک دوره تمرینی ۱۸ هفته‌ای صورت گیرد، برای تسکین درد ناشی از کارهای روزمره برتر از درمانهای مبتنی بر ورزش است. مطالعات دیگر، مانند یک مطالعه در سال ۲۰۰۳ بر روی ۱۰۰ نفر و ۵ نفر با سن بالای ۵۰ مبتلا به آرتروز ران-زانو، هیچ تفاوتی بین درمانهای آبی و مبتنی بر ورزش مشاهده نکردند. گرچه هر دو نوع درمان برتر از گروه کنترل بدون هیچ نوع درمانی بودند.

آیا آب درمان برای درمان آرتروز مؤثر است؟ بله اما شواهد آن در صورت مقایسه با فیزیوتراپی معمولی غیر قابل تشخیص است.

پس از عملهای جراحی پایین تنه (ران، مچ پا و ساق پا)

بعد از یک عمل جراحی (ACL جراحی برای جایگزینی پارگی صلیبی قدامی) بیمارانی که ۹ هفته آب درمانی داشتند در مقایسه با درمانهای ورزشی، قدرت بیشتر، توانایی تحرک بیشتر(ROM رنج حرکتی)، درد کمتر و تورم کمتری را تجربه کردند. این نتایج بسیار امیدوارکننده‌تر از آنهایی است که در یک مطالعه ۱۴ سال قبلتر گزارش شده بود که در آن تنها بهبودی در تورم مفصل و عملکرد بر اساس خود اظهاری گروه تحت درمان با آب بود. با این حال، نشان داده شده است که ترکیب آب درمانی و درمان ورزشی برتر از هرکدام از درمانها به طور جداگانه است.

هنگامی که روش مشابهی برای مقایسه آب درمانی و درمان ورزشی برای تعویض کامل زانو انجام شد، تفاوت آماری معنادارای یافت نگردید؛ به عبارت دیگر، آب درمانی و ورزش درمانی در توانبخشی به یک اندازه مؤثر بودند.

آیا آب درمانی برای درمان بیماران بعد از عمل مؤثر است؟ بله اما بازهم ممکن است از یک فیزیوتراپی معمولی برتر نباشد.

سایر کاربردهای آب درمانی

اگرچه ممکن است این فکت برای بیماران ارتوپدی سرپایی مرتبط نباشد، اما باید توجه داشت که نشان داده شده است که آب درمانی یک روش مؤثر برای موقعیتهای غیر ارتوپدی مانند فیبرومیالژیا و اوتیسم است.

ریسکهای آب درمانی

• سر خوردن در اطراف استخر
• گرمازدگی
• غرق شدن
• سوزش یا عفونت پوست موارد منع آب درمانی
• زخمهای باز
• عفونت فعال
• (UTI شرایطی که در آن باکتری به مجاری ادراری حمله کرده و رشد می‌کند)
• بی اختیاری
• دیابت
• تب
• اختلالات تشنجی
• عدم تحمل دماهای سرد یا گرم
• مشکل تعادل یا بی‌ثباتی: این یک مورد جالب است چراکه آب می‌تواند به تعادل دچار مشکل بی‌تعادلی کمک کند اما باید یک درمانگر یا وسیله‌ای برای جلوگیری از افتادن بیمار خطر غرق شدن فراهم باشد.
• نارسایی احتقانی قلب ((CHF یا بیماری عروق کرونر):)CAD اگر تمرینات در عمق بیشتر صورت گیرد به دلیل کاهش فشار خون محیطی و افزایش فشار خون در اطراف قلب می‌تواند مشکل ساز باشد. اگرچه لازم به ذکر است برای اهداف درمانی، تمرینات ورزشی به ندرت – اگر هرگز- درون استخر تجویز می‌گردد.

چگونه آب درمانی را شروع کنیم؟

از متخصص نظر بخواهید

با پزشک خود در رابطه با این که کدام گزینه‌ی آب درمانی برای شما بهتر است صحبت کنید، اگر درگیر سطح بالاتری از درد هستید و به نظارت بیشتری نیاز دارید یا نگرانید که اگر سرخود این تمرینات را انجام دهید به خودتان آسیب بزنید، مراجعه به فیزیوتراپی که آب درمانی را پیشنهاد می‌کند، برای شما بهتر است. اگر از پا افتاده نشده‌اید و فعالیت بیماری شما به درستی کنترل شده است، می‌توانید شرکت در کلاسهایی که به صورت همگانی در استخر انجام می‌شود را امتحان کنید. وقتی که به عقیده‌ی پزشک، یک بیمار می‌تواند بدون آسیب تمرینات را انجام دهد، به تدریج، درمان را از حالت نظارتی به مستقل کاهش می‌دهد.

از آب گرم مطمئن شوید

اگر گزینه‌ای استخر همگانی را انتخاب می‌کنید، مطمئن شوید که استخر آب گرم دارد. در همه ی انواع ورم مفاصل، گرفتگی و انقباض مفاصل مشاهده می‌شود و برای شل شدن پوشش مفصل و بهبود انقباض آن، آب گرم لازم است، این به حرکت بهتر مفاصل و کاهش التهاب کمک می‌کند. انجام این تمرین ها، یک الی دو بار در هفته بسیار مفید است.

در مورد کیفیت آب سوال بپرسید

برای کاهش ریسک عفونت، آب باید از جهت pH و میزان کلر به خوبی مورد بررسی قرار بگیرد.

از مسئول استخر در مورد گزارشات مرتبط با اینکه برای کنترل کیفیت آب استخرشان چه اعمالی انجام میدهند سوال بپرسید و اگر احساس راحتی می‌کنید می‌توانید بگویید که این اطلاعات را برای کنترل بیماریتان ضروری است.

اگر شنا بلد نیستید، نگران نباشید

معمولاً بیماران بعد از پوشیدن مایوی شنا فکر می‌کنند که باید شنا کنند در صورتی که در آب درمانی شما شنا نخواهید کرد، شما فقط تمریناتی که خارج از آب هم انجام می‌دهید مثل راه رفتن و دویدن و دوچرخه را درون آب و محیطی کنترل شده انجام خواهید داد.

به مربی خود از شرایطتان بگویید

به مربی خود بگویید که آرتروز یا ورم مفاصل دارید، آگاهی از وضعیت سلامت شما به آن‌ها کمک می‌کند که متوجه هر محدودیتی که ممکن است داشته باشید، باشند و این می‌تواند شامل تغییرات و تبدیلات تمرین ها یا راهکارهایی که باعث می‌شوند بیشترین بهره را از کلاستان ببرید.