در بیشتر موارد بیرونزدگی دیسک در قسمت پایین کمر ایجاد میشود. البته این عارضه ممکن است در قسمت گردن نیز بروز کند.
متخصص دیسک گردن در اصفهان در ابتدا گزینههای درمانی غیر جراحی مانند کنترل درد، فیزیوتراپی و توانبخشی را ارزیابی میکند. در صورت نیاز به انجام جراحی، معمولا متخصص دیسک گردن از روشهای کمتهاجمی استفاده میکند.
دیسک گردن چیست؟
دیسکهای موجود در قسمت گردن به عنوان جذبکننده ضربه بین استخوانهای گردن عمل میکنند. ماده ژلاتینی در قسمت مرکزی دیسک با گذشت زمان کمآب شده و در نتیجه فاصله بین بدنه مهرهها کاهش پیدا میکند. با کاهش ارتفاع دیسک، فشار بیش از حد بر مفاصل فاست ستون فقرات وارد میشود. در این حالت ساییدگی، آرتروز و بیماری تخریبی باعث بروز گردندرد میشوند. همچنین ممکن است در اثر بیرونزدگی دیسک گردن بر طناب نخاعی یا ریشههای اعصاب فشار وارد شود.
دیسک گردن یکی از دلایل متداول بروز درد یا ضعف در قسمت گردن یا دستها (رادیکولوپاتی گردنی) میباشد.
دلایل ایجاد دیسک گردن
دیسک گردن زمانی ایجاد میشود که بخشی از نوکلئوس از لبه خارجی دیسک خارج شده و به طرف اعصاب و کانال نخاعی جابهجا شود. اعصاب نخاعی حتی در برابر فشار مختصر نیز بسیار حساس هستند و در نتیجه ممکن است درد، بیحسی یا ضعف در یک یا هر دو دست ایجاد شود.
عوامل مؤثر در بروز دیسک گردن
در کودکان و جوانان، دیسک دارای میزان آب بیشتری است. با افزایش سن، میزان آب موجود در دیسکها و خاصیت انعطافپذیری دیسک کاهش پیدا میکند. در این حالت فاصله بین مهرهها کمتر میشود. بر طبق تحقیقات انجام شده، عوامل مؤثر در بروز دیسک گردن شامل موارد زیر میباشند:
- بلند کردن اجسام به شیوه نادرست
- مصرف سیگار
- اضافهوزن و وارد شدن فشار بیش از حد بر دیسکها
- فشار ناگهانی (ناشی از تصادفات و آسیبدیدگی)
- فعالیتهای مکرر و سنگین (مانند بلند کردن، چرخش بدن، آسیبهای ناشی از کار)
علائم دیسک گردن
در اثر وارد شدن فشار بر اعصاب موجود در گردن، در عضلات بین گردن و شانه درد ایجاد میشود. امکان دارد درد به دست نیز منتقل شود. در این حالت ممکن است در قسمت عقب سر نیز درد ایجاد شود. علائم دیگر ناشی از دیسک گردن عبارتند از:
- ضعف در یک یا هر دو دست (بروز ضعف شدید در هر دو دست یا هر دو پا میتواند نشاندهنده وجود یک عارضه خطرناک باشد و بایستی سریع به پزشک مراجعه شود)
- احساس گزگز یا بیحسی در یک یا هر دو دست
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- درد شدید در قسمت شانه، گردن یا دست
- ناتوانی در به دست گرفتن اجسام
- دشواری در نوشتن
- دشواری در حفظ تعادل
- ناتوانی در باز کردن در ظروف
- لرزش
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
در صورت بروز درد پس از آسیبدیدگی (در اثر تصادفات وسایل نقلیه یا افتادن از ارتفاع)، شخص باید طبق توصیه متخصص دیسک گردن در اصفهان جهت جلوگیری از بروز آسیبدیدگی بیشتر و فلج احتمالی، از حرکت خودداری کند. در این حالت به مراقبتهای فوری پزشکی نیاز میباشد.
همچنین در صورتی که آسیبدیدگی باعث بروز درد در قسمت گردن شود و درد به دستها و پاها منتقل شود نیز استفاده از مراقبتهای فوری پزشکی الزامی است.
درد یا بیحسی در دستها یا پاها که باعث بروز ضعف در این اندامها شود (بدون ایجاد گردندرد شدید) بایستی مورد ارزیابی قرار گیرد.
در صورت عدم وجود آسیبدیدگی، متخصص دیسک گردن در اصفهان وضعیت ستون فقرات شخص را در صورت وجود موارد زیر ارزیابی میکند:
- درد مداوم
- درد شدید
- دردی که به دستها و پاها منتقل میشود
- درد توام با سردرد
- درد همراه با بیحسی یا احساس گزگز
- درد توام با ضعف
تشخیص دیسک گردن
متخصص دیسک گردن در اصفهان جهت رد احتمال وجود عارضههای دیگری که میتوانند باعث بروز علائم مشابه شوند سابقه پزشکی شخص را بررسی کرده و از معاینه بدنی استفاده میکند. سپس جهت ارزیابی کیفیت استخوان، بیثباتی، فشردگی عصبی، خار استخوانی یا هر گونه ناهنجاری که میزان آسیبدیدگی ستون فقرات را مشخص میکند از رادیوگرافی (با به کارگیری اشعه ایکس) و دیگر آزمایشهای تصویربرداری (ام آر آی) استفاده میشود.
درمان دیسک گردن
روشهای درمانی غیر جراحی در درمان علائم دیسک گردن مؤثر هستند. علائم دیسک گردن امکان دارد برای چند روز یا چند ماه ادامه داشته باشند و یا مزمن شوند. در صورتی که علائم خفیف هستند، متخصص دیسک گردن در اصفهان ممکن است استفاده از موارد زیر را به بیمار توصیه کند:
بریس
امکان دارد برای محدود کردن حرکت گردن و رفع گردندرد از گردنبند طبی یا بریس استفاده شود.
فعالیت جسمانی
ممکن است در زمان بروز کمردرد و یا درد شدید سیاتیک شخص تمایل به استراحت داشته باشد. ولی عدم تحرک به تسکین درد اعصاب کمکی نمیکند در حالی که فعالیت جسمانی به تقویت عضلات در قسمت پشت بدن کمک میکند. پس بهتر است به این منظور از فعالیتهایی مانند پیادهروی، دوچرخهسواری یا شنا استفاده شود. این فعالیتها همچنین با افزایش تولید اندورفین در تسکین درد و بهبود وضعیت روحی بیمار نیز مؤثر هستند.
ارزیابی وضعیت بدن در زمان خواب
در زمان بروز دیسک گردن، وضعیت نامناسب بدنی در زمان خواب میتواند سبب آسیبدیدگی بیشتر شود. جهت قرارگیری ستون فقرات در راستای مناسب و تسکین درد بایستی از یک بالش در قسمت زیر زانو استفاده شود. همچنین شخص میتواند از یک بالش طبی جهت بهبود وضعیت قرارگیری گردن نیز استفاده کند.
استفاده از رژیم غذایی مناسب
مصرف برخی از مواد غذایی در ساخت و حفاظت از بافت اعصاب مؤثر است. توصیه میشود از مواد غذایی حاوی ویتامین B6 ،B12، ویتامین E و اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 و از مکملهایی غذایی مناسب استفاده شود. مغزهای گیاهی، ماهی و روغنهای گیاهی با کیفیت بالا نیز بایستی به طور مداوم مصرف شوند.
مصرف دارو
امکان دارد متخصص دیسک گردن در اصفهان استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا داروهای مُسکن غیر مخدر را جهت تسکین درد و کاهش ورم به بیمار توصیه کند. همچنین ممکن است از داروهای شلکننده عضلانی، داروهای ضد درد و ضد التهابی نیز به این منظور استفاده شود.
کمپرس سرد یا گرم
استفاده از کمپرس سرد یا یخ چند بار در روز برای مدت حداکثر 20 دقیقه در رفع درد و ورم مؤثر است. پس از بروز هر گونه اسپاسم عضلانی، میتوان از حرارت ملایم نیز استفاده کرد.
فیزیوتراپی
در برخی از موارد، متخصص دیسک گردن در اصفهان استفاده از فیزیوتراپی را جهت تسکین علائم دیسک گردن به شخص توصیه میکند. فعالیتهای جسمانی خصوصاً خم شدن به جلو و بلند کردن اجسام بایستی به صورت کنترلشده و آهسته انجام شوند تا از بروز مجدد علائم دیسک گردن جلوگیری شود. پیادهروی کوتاه و خودداری از نشستن برای مدت طولانی نیز در جلوگیری از بروز علائم مؤثر هستند. جهت تسکین علائم دیسک گردن، امکان دارد تمارین ویژه ورزشی یا تراکشن مفید باشند. یادگیری روشهای صحیح ایستادن، نشستن و بلند کردن اجـسام جهت پیشـگیری از بروز درد الزامـی مـیباشد. اسـتـفاده از ابزار تراکـشن گردن، سرما/ گرمادرمانی یا برنامه ویژه ورزشی به تسکین علائم کمک میکنند. برنامه ورزشی شامل تمارین جهت تقویت عضلات گردن، حرکات کششی در قسمت گردن و شانه و تمارین ایروبیک میباشد. امکان دارد جهت بهبود وضعیت بدنی از ماساژ ملایم و فعالیتهای ویژه جسمانی نیز استفاده شود.
مدالیتههای درمانی جهت کاهش درد تنها بایستی در صورت بروز علائم حاد استفاده شوند. پس از رفع علائم حاد، مدالیتهها به طور محدود در مواقع نیاز مورد استفاده قرار میگیرند.
- مدالیتههای حرارتی سطحی باعث شل شدن عضلات و تسکین درد بافت نرم میشوند.
- از به کارگیری مدالیتههای حرارتی عمقی در زمان رادیکولوپاتی شدید گردنی بایستی خودداری شود چرا که سبب افزایش التهاب و تشدید درد و آسیبدیدگی ریشه عصب میشوند.
تزریق دارو
بلوک ریشه عصبی و یا تزریق اپیدورال سبب کاهش تحریک عصبی میشود. این تزریقات به صورت سرپایی و در مدت زمان چند هفته انجام میشوند.
داروی ضد التهابی جهت کاهش التهاب در فضای اپیدورال تزریق میشود. تزریق داروی بیحسی موضعی نیز توسط پزشک جهت تسکین درد انجام میشود.
پس از بیحس شدن پوست با داروی بیحسی، پزشک سوزن کوچکی را وارد فضای اپیدورال میکند. پس از اطمینان از محل قرارگیری سوزن، پزشک داروی مورد نظر را تزریق میکند.
طب سوزنی
بر طبق طب سنتی چینی، هر شخص دارای انرژی به نام “چی” در بدن خود میباشد. در صورت مسدود شدن یا عدم تعادل این انرژی، امکان دارد بدن با درد و بیماری واکنش نشان دهد. طب سوزنی با وارد کردن سوزنهای ظریف در نقاط خاصی از بدن سبب آزاد شدن کانال انرژی “چی” میشود.
با توجه به عارضه مورد نظر، چندین سوزن برای مدت حدود 20 تا 40 دقیقه در مناطق خاص بدن مورد استفاده قرار میگیرند.
طب سوزنی همچنین باعث آزاد شدن اندورفین در جریان خون و تسکین درد میشود.
جراحی
در صورت عدم تسکین علائم دیسک گردن یا درد شدید با استفاده از روشهای درمانی مختلف امکان دارد استفاده از جراحی الزامی باشد. در صورت قرارگیری یک قطعه از دیسک در کانال نخاعی و وارد شدن فشار بر عصب و از دست رفتن قابل توجه عملکرد، ممکن است به جراحی نیاز باشد. انتخاب نوع گزینه جراحی برای درمان دیسک گردن به بیمار، علائم ایجاد شده و نتایج آزمایشها بستگی دارد. امکان دارد در برخی از موارد از جراحی در قسمت عقب گردن (بدون نیاز به اتصال استخوانها به یکدیگر) استفاده شود. این روش جراحی بسته به اندازه و محل دیسک گردن ممکن است شامل میکرودیسککتومی یا روشهایی مانند فورامینوتومی میکروسکوپی کمتهاجمی باشد.
