صدا دادن گردن مثل تقتق کردن، پاپ و صدا ساییده شدن را کریپتوس گردن می‌نامند. این صداها اغلب به خاطر خشکی و گرفتگی گردن، قرارگیری گردن در وضعیت نامناسب یا آرتروز ایجاد می‌شوند. اگرچه صدا دادن گردن، خود علتی برای نگرانی نیست، اما صدا دادن مکرر، مزمن یا دردناک میتواند نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای جدی‌تر باشد.
فیزیوتراپی و تمرینات کششی و تقویتی برای گردن می‌توانند به کاهش خشکی آن و بهبود توانایی تحرک در ستون فقرات ناحیه گردنی (سرویکال) و در نتیجه کاهش صدا دادن گردن کمک کننده باشند. اگر مشکل صدا دادن گردنتان مزمن، مکرر و دردناک باشد یا منجر به ورم و التهاب شده است، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا بررسی کند که آیا مشکل جدی‌تری دارید که منجر به بروز چنین علائمی در شما است یا خیر.
کریپتوس چیست؟
کریپتوس عبارت است از ایجاد صداهای تقتق، پاپ و صدای ساییده شدنی که میتواند در هنگام حرکت بدن، در بین مفاصل شنیده و احساس شود. بیشتر صدا و حس ساییده شدن بیشتر در مفاصل خشکی احساس میشود که دچار ساییدگی و فرسایش غضروف شدهاند و این عارضه مشکلاتی را در توانایی حرکت روان استخوان‌های تشکیل دهنده‌ی مفصل بر روی یکدیگر به وجود آورده است. از طرف دیگر، صدای تقتق و پاپ کردن اغلب به خاطر حفره‌هایی در مفصل رخ میدهد که باعث می‌شوند حباب‌های هوا در بین مفاصل ایجاد شوند که با حرکت سریع اندام، فشار مفصلی جمع شده را آزاد می‌کنند.
اگرچه در ابتدا این فرضیه وجود داشت که صدا دادن مفاصل به خاطر فروپاشیدن حباب‌های دی‌اکسید کربن است، اما تحقیقات جدیدتر نشان میدهد که صداهایی که با حرکت دادن مفصل شنیده میشود در واقع از تشکیل حباب‌های دی‌اکسید کربن هوا در مفاصل بر اثر حرکت و انحراف سریع یا جدایی مفصل ناشی میشود.
حباب‌های هوا ممکن در مفاصل خشک و سفت در طی فرآیندی به نام تریبونوکلئاسیون ایجاد شوند، در جایی که سطوح روبه روی همی که با یک لایه نازک از مایع چسبناک (مایع سینوویال) از هم جدا شدهاند و تا یک آستانه مشخص در برابر جداسازی مقاومت می‌کنند. مایع سینوویال یک مایع غلیظ و چسبناک است که در درون مفاصل وجود دارد و خاصیت روان کنندگی به مفصل میدهد و به حرکت روان آن‌ها کمک می‌کند. اگر مفاصل خشک و سفت شوند، مایع مفصلی میتواند فشار و مقاومت بین مفاصل را به دلیل چسبندگی لزجی که ایجاد می‌کند، افزایش دهد.
هنگامی که چسبندگی لزجی، یا کشش بین سطوح دارای مایع، کاسته میشود، سطوح به سرعت از هم جدا می‌شوند و در نتیجه تغییر سریع فشار در فضای بین سطوح، یک حفره گازی را ایجاد می‌کنند. این کاهش فشار مایع سینوویال اجازه میدهد تا گاز محلول درون مایع مفصلی آزاد شود و باعث تشکیل حفره هوا یا حباب شود. وقتی در نهایت سطوح مقاوم جدا شوند، صدایی مانند تقتق کردن تولید میشود.
پس از حفره دار شدن (کاویتاسیون) یک مفصل، آن مفصل در معرض یک مرحله جبرانی (refractory phase) قرار می‌گیرد که در آن صدای تقتق یا حفره دار شدن بیشتر نمی‌تواند رخ دهد تا وقتی که مدت زمانی سپری شود. این دوره جبرانی تقریباً ۲۰ دقیقه طول می‌کشد.
صدا دادن گردن چگونه اتفاق میافتد؟
صدا دادن گردن با آسیب مفصلی یا خشکی مهرههایی که ستون فقرات گردنی را تشکیل میدهند رخ میدهد. آرتریت گردن، که اسپوندیلوز گردنی نیز نامیده میشود، ناشی از تخریب غضروف است که با گذشت زمان و با بالا رفتن سن رخ میدهد. تخریب و از بین رفتن غضروف، مانع از حرکت هموار و روان مهره‌های گردنی بر روی یکدیگر در هنگام حرکات گردن میشود که به دلیل افزایش اصطکاک بین استخوان‌های مهره‌ای در هنگام حرکت دادن گردن میتواند باعث ایجاد احساس ساییدگی شود.
سفتی و خشکی گردن میتواند به دنبال صدمه دیدن گردن – به ویژه صدمات ناشی از تصادفات رانندگی مانند آسیب شلاقی گردن – ایجاد شود که باعث ضربه دیدگی، التهاب و سفت شدن ساختارهای بافت نرم گردن میشود. حفره دار شدن (کاویتاسیون) مفصل و صدا دادن بیشتر در مفاصلی که مقاومت بیشتری در بافت‌های مجاور خود مانند عضلات پارااسپاینال گردن، رباط‌ها و فاسیا دارند رخ میدهد که مانع از حرکت صاف مفصل میشود. سفتی گردن که منجر به محدود شدن دامنه حرکتی و همچنین باعث صدا دادن گردن میشود، ممکن است ناشی از وضعیت قرارگیری نامناسب بدن نیز باشد.
عوامل خطر
سن میتواند یکی از عواملی باشد که درخطر ایجاد عوارض صدا دادن گردن نقش دارد. افراد جوان دارای عضلات، رباط‌ها و استخوان‌های قوی‌تری نسبت به افراد مسن هستند. در نتیجه، صدا دادن گردن برای آن‌ها نسبتاً بی‌خطر است. با افزایش سن، رگ‌های خونی فرد سخت‌تر می‌شوند و این باعث میشود که احتمال ترکیدن رگ‌ها بیشتر شود.
همچنین در افراد مسن، استخوان‌ها ممکن است با یک حرکت سریع و شدید شکسته شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در حالی که اکثر علل ایجاد کرپیتوس گردن و صدا دادن گردن با حرکت گردن امری طبیعی است، صدا دادن بیش از حد گردن، یا احساس ساییدگی زیاد از حد در گردن ممکن است نشان دهنده یک مشکل زمینه‌ای جدی‌تر مانند بی‌ثباتی ستون فقرات ناحیه‌ی گردنی باشد. اگر به طور مزمن و مکرر، هر بار که گردن خود را حرکت می‌دهید صدا میدهد و یا دچار گردن درد شدید و تورم میشود یا اخیراً جراحت شدیدی به گردنتان وارد شده است، حتماً به پزشک و متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
خطرات و عوارض احتمالی
شکستن قولنج گردن (در نتیجه صدا دادن گردن) شیوه‌ی رایجی است که متخصصان کایروپراکتیک (درمان دستی) از آن استفاده می‌کنند. این شیوه تحت به عنوان مانیپولاسیون (دستکاری) ستون فقرات گردنی نیز شناخته میشود. برخی از متخصصان کایروپراکتیک معتقدند که این روش خطرناک نیست و میزان آسیب ناشی از آن بسیار کم است.
اگرچه، برخی خطرات و عوارض جانبی در ارتباط با آن وجود دارد. برخی از متخصصان کایروپراکتیک معتقدند که خطرات شکستن قولنج گردن، بیشتر از مزایای احتمالی آن می‌باشد.
سکته مغزی
اگرچه این عارضه از موارد نادر است، اما شکستن قولنج گردن میتواند شریان سرخرگ مهره‌ای را که خون را به مغز انتقال میدهد، پاره کند. این پارگی میتواند باعث سکته مغزی شود.
افرادی که عادت به شکستن قولنج گردن دارند بیشتر در خطر سکته مغزی قرار دارد. این عارضه به ویژه در افراد زیر 60 سال شایع است.
لخته شدن خون
شکستن قولنج گردن در برخی موارد منجر به لخته شدن خون در گردن میشود. این عارضه‌ای بسیار خطرناک است، زیرا میتواند اکسیژن رسانی به مغز را مختل یا متوقف کند.
آرتروز
شکستن قولنج گردن به مفاصل گردن فشار وارد می‌کند. تکرار کردن این کار میتواند منجر به بی‌ثباتی در گردن و در نتیجه آرتروز شود، وضعیتی که در آن بافت انتهای استخوان‌ها ضعیف‌تر میشود. آرتروز یک بیماری دردناک و برگشت ناپذیر است.
از دست دادن توانایی تحرک
با هر بار شکسته شدن قولنج گردن، ممکن است به بافت همبند ستون فقرات آسیب برسانید. با مرور زمان، این کار میتواند توانایی تحرک آن را کاهش دهد و ممکن است منجر به آرتریت شود.
آیا شکستن قولنج گردن مزایایی هم دارد؟
شکستن قولنج گردن برای کاهش درد، یک شیوه‌ی رایج است که توسط متخصصان کایروپراکتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حالی که در این روش، خطر آسیب عروقی، شکستگی یا آسیب عصبی وجود دارد، اما احتمال وقوع این عوارض بسیار کم است. احتمال بروز چنین خطراتی در افرادی که دارای استخوان‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌های سالم هستند، حداقل است.
ثابت شده است که دستکاری گردن، از طریق ماساژ و کشش بافت نرم که اغلب میتواند منجر به شکستن قولنج گردن شود، موقعیت ستون فقرات را اصلاح کرده و درد را کاهش میدهد.
افرادی که طرفدار این شیوه درمان هستند می‌گویند که این روش مؤثرتر از روش‌های دیگری همچون تمرین دادن عضلات محافظت کننده‌ی ستون فقرات است. مشکلاتی که تاکنون ثابت شده است که می‌توانند با مانیپولاسیون یا دستکاری گردن توسط یک متخصص کایروپراکتیک بهبود یابند، عبارت‌اند از:
- میگرن
- گردن درد
- درد پایین کمر
- برخی از مشکلات مفصلی
حتماً این نکته را به خاطر داشته باشید که اگر کسی این شیوه‌ی درمانی را انتخاب کند، فقط یک متخصص کایروپراکتیک باید این درمان دستی را برای او انجام دهد.
تشخیص
تشخیص مشکل صدا دادن گردن بر اساس علائم شما و معاینه فیزیکی برای شنیدن یا احساس صدا دادن، احساس ترک خوردن یا ساییده شدن مفصل در هنگام حرکت دادن گردن است. صدا دادن گردن ممکن است با حرکت دادن فعال گردن احساس شود، یعنی وقتی که سر خود را برمی‌گردانید و گردن خود را خم می‌کنید و یا دراز می‌کنید، یا حرکتی منفعل گردن، یعنی وقتی که پزشک، فیزیوتراپیست یا کایروپراکتیک گردن شما را از یک حالت استراحت و خنثی، حرکت میدهد.
اگر کرپیتوس یا همان صدا دادن گردن شما به مسئله‌ای مزمن، تکراری یا دردناک تبدیل شده است، پزشک ممکن است برای مشاهده ساختارهای ستون فقرات گردنی و برای بررسی مشکلاتی احتمالی از جمله ساییدگی غضروف، شکستگی‌ها، برآمدگی یا فتق دیسک یا آسیب رباط، عکس‌برداری رادیولوژی یا ام آر آیی از گردن را برای شما تجویز کند.
درمان صدا دادن گردن
در زیر چند راه گفته شده است که می‌توانند به تسکین علائم شما کمک کنند.
گردن خود را حرکت دهید و برای مدت زیادی ثابت نگه ندارید
انجام حرکات ملایم به تسکین درد بدن شما کمک می‌کند و از مفاصل و ماهیچه‌های اطراف قسمت دردناک گردن شما نیز محافظت می‌کند تا از ضعیف شدن، خشک شدن و دردناک شدن در امان بمانند. در دامنه حرکتی بدون درد بمانید و گردن خود را در همه جهات، گاهی و به صورت آرام آرام حرکت دهید. اگر کارتان پشت میزی است، گاهی از جایتان بلند شوید و در طول روز به طور مرتب به خودتان استراحت بدهید و کمی راه بروید. منتظر نماید تا یک ناراحتی در گردنتان احساس کنید و بعد به فکر کشش دادن آن بیافتید، این کار به مراتب تأثیر کمتری خواهد داشت.
کیسه آب گرم
قرار دادن کیسه آب گرم یا بطری آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه بر روی گردن باعث شل شدن عضلات گرفته و دردناک میشود. این روش معمولاً درد را به طور موقت تسکین میدهد، بنابراین پس از آن بهتر است بر روی حرکات گردن کار کنید.
بالش گردن
اگر گردن درد باعث شده است که خوابتان تحت تأثیر قرار بگیرد، می‌توانید یک حوله دستی را بپیچانید و آن را در یک جوراب قرار دهید تا شکل رول شده خود را حفظ کند. این حوله‌ی رول شده را در جلد بالشتان در امتداد لبه پایینی قرار دهید تا وقتی سر خود را روی بالش می‌گذارید حوله رول شده در زیر گردنتان قرار گیرد.
تمرینات تنفسی
اگر استرس یا اضطراب از دلایل تحریک گردن درد شما است، تمرینات تنفسی راهی عالی برای تسکین علائم گردن درد خواهد بود:
- در جایی راحت و آرام دراز بکشید. یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی استخوان جناغ سینه قرار دهید.
- نفس را به داخل بکشید (دم) و تصور کنید شکم شما مانند بادکنک پر از هوا میشود. دست پایین شما باید بالا بیاید در حالی که دست بالایی‌تان ثابت است.
- بدون وقفه، به آرامی تنفس بعدی‌تان را انجام دهید.
- اجازه دهید نفستان بدون تلاش خاصی از بدن خارج شود؛ تصور کنید که دست پایین شما بر روی بدن شما به سمت زمین فرو می‌رود. این کار به شما کمک می‌کند تا به طور کامل بازدم کنید.
- برای حفظ تنفس طولانی و یکنواخت، شمارش انجام دهید. 5 ثانیه نفس را به داخل بکشید و 5 ثانیه آن را خارج کنید. می‌توانید از راه بینی نفس بکشید، زیرا این باعث میشود مقاومت بیشتری ایجاد شود و سرعت نفس کشیدن را کندتر می‌کند. این تمرین را دو بار در روز به مدت 5 دقیقه انجام دهید.
پاسچر یا وضعیت بدنی بهتر
شانه‌های خود را به آرامی به عقب بکشید و تصور کنید که یک طناب نامرئی دارد شما را از فرق سرتان به سمت بالا می‌کشد، در نتیجه پشت گردن شما کشیده شده و چانه شما کمی به سمت گلو میافتد. یک ارزیابی ارگونومیک ممکن است برای حمایت از وضعیت بهتر بدن در محل کار برای کسانی که کار اداری و پشت میزی دارند، مفید باشد.
ماساژ ملایم
ماساژ دادن ملایم ماهیچه‌های اطراف گردن و بالای شانه‌ها نیز میتواند به گرم شدن و شل شدن ماهیچه‌ها، پیش از حرکت دادن گردن کمک کند.
ورزش
از آنجا که صدا دادن گردن اغلب در نتیجه سفت و خشک شدن گردن ایجاد میشود، درمان آن با هدف بازگرداندن دامنه حرکت و بهبود تحرک ستون فقرات گردنی صورت می‌گیرد. کشش ماهیچه‌های گردن، از جمله ماهیچه ذوزنقه‌ای و ماهیچه بالابرنده کتف، و استفاده از کیسه آب گرم میتواند به کاهش تنش در عضلات گردن کمک کند. تقویت ماهیچه‌های عمیق در گردن و بهبود وضعیت قرارگیری بدن، به ویژه اگر حالت سرتان روبه‌جلو باشد و قسمت بالای کمر و شانه‌هایتان گردتر باشد، میتواند به افزایش حرکت مناسب و تراز ستون فقرات گردنی شما کمک کند.
فیزیوتراپی
اگر گرفتگی قابل‌توجهی در گردن دارید، مراجعه به فیزیوتراپی شاید برایتان مفید باشد، متخصص فیزیوتراپی میتواند مهره‌های ناحیه‌ی گردن و قسمت فوقانی کمرتان را برای تقویت دامنه حرکتی گردنتان جابه‌جا یا دستکاری (به اصطلاح مانیپولاسیون) کند.
جراحی
در موارد نادری که ستون فقرات گردنی شما ناپایدار شده باشد، می‌توان جراحی فیوژن ستون فقرات را برای تثبیت مهره‌های ستون فقرات گردنی انجام داد.
