سرخوردگی مهره‌های کمر نوعی بیماری در ستون فقرات است که در آن یک مهره به سمت بالای مهره زیر می‌لغزد. علت آن نقص یا شکستگی پارس اینترآرتیکولاریس است. نقص در استخوانی که مفاصل فاست بالا و پایین را متصل می‌کند، ممکن است مادرزادی باشد و شکستگی می‌تواند ناشی از اثرات تجمعی استرس نخاعی باشد. گاهی اوقات اسپوندیلولیستز یا سرخوردگی مهره‌های کمر روی ورزشکاران جوان تأثیر می‌گذارد. اسپوندیلولیستز اغلب در L5-S1 ، مهره پنجم کمر و اولین بخش خاجی رخ می‌دهد.
علائم
اگرچه اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک می‌تواند باعث بی ثباتی ستون فقرات شود، اما همه بیماران این وضعیت را دردناک نمی‌دانند. علائم اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کمر درد
- سیاتیک
- اسپاسم عضلات
- ضعف پا
- عضلات همسترینگ تنگ
- راه رفتن نامنظم یا لنگیدن
علت سرخوردگی مهره‌های کمر
سرخوردگی مهره‌های کمر ممکن است در نتیجه عدم تشکیل صحیح استخوان باشد. فشارهای جسمی جمع شده به ستون فقرات ممکن است باعث شکستن ساختارهای مهره‌ای ضعیف یا ناکافی (به عنوان مثال پارس اینترآرتیکولاریس) شود. بلند کردن مکرر اجسام سنگین، خم شدن یا پیچ خوردن ممکن است باعث شکستگی‌های کوچک شود و منجر به لغزش مهره شود. وزنه برداران، بازیکنان فوتبال و ژیمناست کاران ممکن است به دلیل استرس قابل توجه ستون فقرات از این اختلال رنج ببرند.
تشخیص
فرآیند تشخیصی جامع شامل موارد زیر است:
- تاریخچه پزشکی. پزشک در مورد علائم، شدت آن‌ها و معالجه‌ای که قبلاً امتحان کرده‌اید از شما سوال می‌کند.
- معاینه جسمی. شما به دقت محدودیت‌های حرکتی، مشکلات تعادل و درد را معاینه می‌کنید. در طول معاینه، پزشک به دنبال از دست دادن رفلکس، ضعف عضلانی، از دست دادن احساس یا سایر علائم آسیب عصبی است.
- آزمایشات تشخیصی. بیشتر پزشکان با اشعه ایکس شروع می‌کنند. اسپوندیلولیستزیس استخوانی ممکن است در اشعه ایکس جانبی کمر (پهلو) دیده شود. در صورت لزوم، ممکن است سی تی اسکن یا MRI برای مشاهده جزئیات بیشتر بافت‌های ستون فقرات انجام شود.
طبقه‌بندی اسپوندیلولیستزیس
اطلاعات مربوط به پرونده پزشکی و مطالعات تصویربرداری شما برای درجه بندی میزان لغزش مهره از خفیف به شدید استفاده می‌شود. درجه اسپوندیلولیستز همراه با معنی آن برای شما توضیح داده می‌شود.
پزشکان از سیستم درجه‌بندی Meyerding برای طبقه‌بندی درجه لغزش مهره‌ها استفاده می‌کنند. درک این سیستم آسان است. لغزش‌ها بر اساس درصدی که یک بدن مهره به سمت جلو بر روی بدن مهره زیر قرار گرفته است ، درجه‌بندی می‌شوند.
- درجه I: 1-24
- درجه II: 25-49٪
- درجه III: 50-74٪
- درجه IV: 75٪ -99٪ لغزش.
- درجه V: لغزش کامل (100٪)، معروف به اسپوندیلوپتوز
پزشک هنگام تصمیم‌گیری در مورد مناسب‌ترین روش، میزان لغزش و عواملی مانند درد غیرقابل حل و علائم عصبی را در نظر می‌گیرد. بیشتر موارد اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک درجه I یا II است. به عنوان یک دستورالعمل کلی، لغزش‌های شدیدتر (درجه III و بالاتر) به احتمال زیاد نیاز به مداخله جراحی دارند.
درمان سرخوردگی مهره‌های کمر
بیشتر موارد سرخوردگی مهره‌های کمر اسپوندیلولیستزیس بدون جراحی درمان می‌شوند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استراحت کوتاه مدت در رختخواب
- محدودیت فعالیت
- داروهای مسکن بدون نسخه یا نسخه پزشک
- داروهای ضد التهاب
- شل کننده‌های عضله
- تزریق استروئید (به عنوان مثال تزریق استروئید اپیدورال)
- فیزیوتراپی
- مهاربند کردن
سرخوردگی مهره‌های کمر می‌تواند پیشرونده باشد. این بدان معنی است که اسپوندیلولیستزیس با گذشت زمان بدتر می‌شود. به همین دلیل مهم است که برای پیگیری پیشرفت درمان و اسپوندیلولیستزیس، از پزشک خود پیگیری کنید.
استراحت
استراحت کامل در رختخواب به مدت 2-3 روز می‌تواند در تسکین درد، به ویژه در اسپوندیلولیز مفید باشد، اگرچه دوره‌های طولانی‌تر ممکن است نتیجه‌ای نداشته باشد. بیماران باید سعی کنند تا جایی که ممکن است به پهلو بخوابند و یک بالش بین زانوها قرار داشته باشد.
داروها
- داروهای ضد درد – به عنوان مثال، پاراستامول، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، کدئین فسفات.
- تزریق استروئید و بی حسی موضعی گاهی در اطراف ریشه‌های عصبی فشرده یا حتی در ناحیه شکستگی پارس برای اهداف تشخیصی استفاده می‌شود.
استفاده از بریس
بریس یا کرست ممکن است برای شکستگی پارس اینترآرتیکولاریس توصیه شود که می‌تواند باعث بهبودی شود. محققان شواهدی را در رابطه با استفاده از ورزش به همراه بریس در درجات خفیف یا حتی در موارد شدید لغزش ذکر می‌کنند. با این حال، یک متاآنالیز در سال 2009 به این نتیجه رسید که استفاده از بریس احتمالاً این عملکرد را برآورده نمی‌کند و منافع اضافی به همراه ندارد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی شامل ماساژ، استفاده از اولتراسوند، بریس، متحرک سازها، اصلاح بیومکانیکی، آب درمانی، تمریناتی برای انعطاف پذیری، قدرت و ثبات قسمت مرکزی بدن و برنامه بازگشت تدریجی به فعالیت است.
فیزیوتراپی (PT) یا توانبخشی عملکردی به بیماران کمک می‌کند تا توانایی‌های عملکردی مورد نیاز برای فعالیت‌های روزمره را بهبود بخشیده و حفظ کنند. فیزیوتراپی شامل:
- درمان‌های غیرفعال: درمانی که نیازی به مشارکت بیمار ندارد، مانند دستکاری ستون فقرات، آزادسازی میوفاشیال یا سونوگرافی.
- درمان‌های فعال: ورزش درمانی برای افزایش انعطاف پذیری، ایجاد قدرت و استقامت.
- بیومکانیک: اصلاح وضعیت و یادگیری نحوه حرکت صحیح و ایمن.
درمان دستی
ماساژ دستی و تحرک درمانی شامل درمان دستی و متحرک سازی مفاصل و عضلات است. این روش درمانی شامل بازیابی و افزایش تحرک، مانند دامنه حرکت برای جلوگیری از سفت شدن مفاصل و تسکین درد است. درمان دستی یک حرکت سریع خاص و کنترل شده برای آزاد سازی مفصل است تا به موقعیت صحیح بازگردد. درمان دستی و متحرک سازی ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی کمک کند و باعث تحریک عصب نخاعی شود.
قبل از درمان دستی، ممکن است یک درمان غیرفعال انجام شود. درمان غیرفعال ممکن است شامل استفاده از گرما، سونوگرافی و یا تحریک الکتریکی باشد. این روش‌های درمانی باعث گرم شدن و شل شدن نسج نرم می‌شوند و به راحتی می‌توانند مفاصل را دستکاری کنند.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) تحریک الکتریکی یا TENS جریان الکتریکی بدون درد را از طریق پوست به اعصاب خاص می‌رساند. جریان گرمای ملایمی ایجاد می‌کند که به رفع سفتی و درد کمک می‌کند و ممکن است دامنه حرکت را بهبود بخشد. این روش درمانی غیرتهاجمی است و هیچ عارضه جانبی مشخصی ندارد. ممکن است برای کنترل درد حاد و درد مزمن استفاده شود.
رهاسازی میوفاشیال
فاشیا غلاف‌هایی از بافت همبند است که از عضلات، استخوان‌ها و اندام‌ها پشتیبانی می‌کند. استرس نخاعی ناشی از وضعیت بد یا آسیب دیدگی ممکن است باعث انقباض یا سفت شدن فاشیا شود. در انقباض فاشیا، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها ممکن است از جای خود خارج شده و باعث درد شوند. با استفاده از فیزیوتراپی انگشتان، کف دست، آرنج و بازوها، مفاصل و عضلات سفت و محکم به آرامی فاشیا را کش می‌دهند.
اولتراسوند درمانی
اولتراسوند یک روش درمانی غیرتهاجمی متداول است که برای درمان کمر و گردن درد، آسیب تاندون و رباط، اسپاسم عضلات، مشکلات مفصلی و سایر بیماری‌های مربوط به ستون فقرات استفاده می‌شود. پزشک برای کمک به انتقال امواج اولتراسوند به بافت‌های زیرین، ژل را به پوست بیمار می‌زند. پروب سونوگرافی به آرامی در ناحیه چرخانده می‌شود. سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای رساندن گرما به اعماق بافت‌ها مانند ماهیچه‌ها استفاده می‌کند. سونوگرافی گردش خون را بهبود می‌بخشد، اسپاسم عضلات را شل می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد و به تسکین درد کمک می‌کند.
یخ درمانی و گرما درمانی
یخ درمانی هرگز مستقیماً روی پوست اعمال نمی‌شود، زیرا سرمای زیاد می‌تواند به بافت پوست آسیب برساند. سدی مانند حوله بین پوست و منبع سرما قرار می‌گیرد. یخ به کاهش جریان خون کمک می‌کند در نتیجه تورم، التهاب و درد را کاهش می‌دهد.
گرما درمانی ممکن است شامل استفاده از یک بسته حرارتی مرطوب همراه با سد محافظ پوست و اولتراسوند باشد. گرمای مرطوب گردش خون مهم برای رساندن مواد مغذی شفابخش و دفع مواد زائد را افزایش می‌دهد. گرما به آرامش عضلات سفت و درد کمک می‌کند.
آب درمانی (هیدروتراپی)
بیماران مبتلا به آرتروز، آرتریت روماتوئید، تنگی ستون فقرات، درد پشت و گردن و سایر اختلالات ستون فقرات ممکن است از آب درمانی بهرهمند شوند. درمان اغلب در وان یا استخر گرم انجام می‌شود و به نقص در انعطاف پذیری، تحرک، هماهنگی، ضعف، عدم تحمل وزن و درد اشاره دارد. آب گرم باعث شل شدن عضلات می‌شود. شناوری آب باعث می‌شود که مفاصل بدون استرس بیش از حد جابجا شوند. غالباً آنچه بیمار در زمین قادر به انجام آن نیست را می‌توان در آب انجام داد.
ورزش درمانی
همه می‌توانند از ورزش درمانی بهرهمند شوند. متخصص طب فیزیکی برنامه‌ای فردی را برای پاسخگویی به نیازهای ویژه بیمار تدوین می‌کند. این مزایا اغلب شامل موارد زیر است:
- انعطاف پذیری بهبود یافته
- قدرت را ایجاد می‌کند، عضلات را تون می‌بخشد
- به رفع سفتی عضلات کمک می‌کند
- تعادل، هماهنگی و خواب بهتر
- دستگاه قلب و عروق را تحریک می‌کند
- درد را بهبود می‌بخشد
قبل از ورزش درمانی، غالباً یک حالت غیرفعال و به دنبال آن یک دوره فعالیت‌های گرم کننده قبل از ورزش انجام می‌شود. گرم شدن ممکن است شامل راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه‌سواری ثابت باشد.
بیومکانیک
فیزیوتراپیست‌ها به بیماران می‌آموزند که چگونه از وضعیت بدنی مناسب برای محافظت از ستون فقرات در برابر فشار غیر ضروری استفاده کنند. بیماران مهارت‌های عملی مانند نحوه بلند کردن، رسیدن، حمل، ایستادن، نشستن و سوار و خارج شدن از ماشین را می‌آموزند.
جراحی
اگر اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک شما پیشرفت کند یا باعث مشکلات عصبی مانند بی‌اختیاری شود، ممکن است جراحی توصیه شود. ابزار دقیق ستون فقرات (به عنوان مثال میله‌ها، پیچ‌ها) و همجوشی (پیوند استخوان) روش‌های متداولی است که برای جلوگیری از پیشرفت لغزش و تثبیت ستون فقرات انجام می‌شود. انواع مختلف ابزار دقیق، محصولات پیوند استخوان و همچنین روش‌هایی (برخی از آن‌ها با حداقل تهاجم) برای درمان جراحی اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک وجود دارد. جراح شما نحوه انجام عمل جراحی و همچنین مزایا و خطرات این روش را توضیح می‌دهد.
آیا می‌توان از سرخوردگی مهره‌های کمر جلوگیری کرد؟
پیشگیری از سرخوردگی مهره‌های کمر سخت است زیرا ممکن است یک باره یا با گذشت زمان اتفاق بیفتد. کودک یا نوجوانی که دارای سرخوردگی مهره‌های کمر است، می‌تواند با اختصاص وقت برای استراحت و بهبودی، همان‌طور که ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمان می‌کند، از پیشرفت آن به اسپوندیلولیستز جلوگیری کند.
ورزشکاران جوان می‌توانند از طریق موارد زیر به کاهش خطر ابتلا به این مشکلات و سایر مشکلات کمر کمک کنند.
- محدود کردن زمان صرف شده در ورزش‌های پر خطر
- استراحت و بهبودی پس از انجام فعالیت‌های بدنی
- قوی نگه داشتن عضلات اصلی
- قبل از انجام هرگونه ورزش به طور مناسب گرم شوید
- قاعده کشش
- استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی
- پیروی از قوانین و فنون مربوط به ورزش یا فعالیت آن‌ها
- حفظ وزن سالم
نگاه رو به جلو
ورزش‌ها و فعالیت‌هایی که می‌توانند باعث اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستز شوند، اغلب بسیار رقابتی هستند و کودکان و نوجوانان با انگیزه و فعال را جذب می‌کنند. بنابراین مهم است که هنگام برخورد با این مشکلات و بهبودی آن‌ها مزاج کودک خود را در ذهن داشته باشید.
کودکان و نوجوانان علاوه بر آرزوی خود برای بازگشت به آنچه دوست دارند، ممکن است تحت فشار باشند تا از طریق مربیان، هم تیمی‌ها و حتی والدین به بازی برگردند. اما بازگشت مطمئن به بازی بسیار مهم است. بچه‌ها باید قبل از بازگشت به فعالیت‌های جسمی و ورزشی، از تأمین کننده مراقبت‌های بهداشتی اجازه این کار را دریافت کنند.
پس از بهبودی، کودکان و نوجوانان باید از تکنیک‌های مناسب و اقدامات ایمنی ورزشی که آموخته‌اند مطلع شوند. آن‌ها باید قدرت و انعطاف پذیری اصلی خود را حفظ کنند و بین فصول ورزشی، بازی‌ها و مسابقات استراحت کنند.
همچنین، مطمئن باشید که بچه‌های شما می‌دانند فوراً از انجام هر فعالیتی که باعث کمر درد شود، دست بکشند. آن‌ها باید به ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مراجعه کنند و تا زمانی که درد از بین نرود به بازی بازنگردند.
