استخوان‌ها یا مهره‌هایی که ستون فقرات را تشکیل می‌دهند بسیار قوی هستند، اما گاهی اوقات مهره مانند هر استخوان دیگر در بدن ممکن است دچار شکستگی شود. شکستگی مهره معمولاً به دلیل شرایطی از جمله: پوکی استخوان (وضعیتی که استخوان‌ها را ضعیف می‌کند)، سقوط شدید، فشار بیش از حد یا نوعی آسیب جسمی است.

وقتی استخوان ستون فقرات دچار شکستگی می‌شود، به آن شکستگی مهره می‌گویند. این شکستگی‌ها معمولاً در ستون فقرات قفسه سینه (قسمت میانی ستون فقرات)، به‌ویژه در مهره‌های تحتانی ستون فقرات قفسه سینه رخ می‌دهند.

آناتومی

شناخت نسبی آناتومی ستون فقرات به درک بهتر آسیب‌های ستون فقرات کمر کمک می‌کند. شکستگی‌های ستون فقرات معمولاً در قسمت پایین ستون فقرات قفسه سینه (T11 و T12) و اولین مهره ستون فقرات کمر (L1) رخ می‌دهد.

شکستگی مهره‌های کمر به‌طورکلی براثر فشار بیش از حد به بدنه مهره‌ها رخ می‌دهد. این شکستگی معمولاً براثر فشار خم شدن همزمان به جلو و پایین روی ستون فقرات حاصل می‌شود. به‌ عنوان‌ مثال، زمین خوردن از روی صندلی در حالت نشسته باعث می‌شود همزمان با برخورد باسن به زمین، سر شما به جلو حرکت کند. این اتفاق باعث می‌شود ستون فقرات به جلو خم شود و فشار بر قسمت جلوی ستون فقرات و بدنه مهره‌ها متمرکز شود. شکستگی زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان در واقع فرو می‌ریزد و قسمت جلویی (قدامی) بدنه مهره‌ها به شکل گوه‌ای درمی‌آید. استخوان اسفنجی داخل بدنه مهره خرد یا فشرده می‌شود. در شکستگی‌های بسیار شدید مهره کمر، ممکن است پشت بدنه مهره‌ها از کانال نخاع بیرون‌زده و به نخاع فشار وارد کند. خوشبختانه این اتفاق شایع نیست.

علت شکستگی مهره کمر

اگرچه کلمه شکستگی مهره کمر این‌گونه القا می‌کند که شکستگی به دلیل فشار بیش از حد بر استخوان اتفاق می‌افتد اما شکستگی فقط یک دلیل ندارد. اگر استخوان برای نگه‌داشتن فشار طبیعی بسیار ضعیف باشد، ممکن است فشار زیادی لازم نباشد تا بدنه مهره‌ها فرو بریزد. بیشتر استخوان‌های سالم تحمل فشار بالایی دارند و ستون فقرات برای جذب شوک خم می‌شود. بااین‌حال، اگر نیروی وارده به مهره‌ها خیلی زیاد باشد، یک یا چند مهره ممکن است دچار شکستگی شوند. برای درک شکستگی، به خم شدن مداد فکر کنید. اگر به مداد فشار وارد کنید، کمی خم می‌شود و سپس با از بین‌ رفتن فشار به‌جای خود برمی‌گردد. با این‌ حال، اگر مداد را بیش از حد تحمل آن خم کنید، ترک می‌خورد یا از هم می‌پاشد. به طور مشابه، میزان فروپاشی / شکستگی مهره‌ها به میزان فشاری که باید تحمل کنند بستگی دارد.

پوکی استخوان

یکی از دلایل عمدهٔ شکستگی‌های مهره کمر، بیماری پوکی استخوان است. این بیماری استخوان‌ها را کم‌تراکم می‌کند و استخوان اغلب به حدی ضعیف است که فشار طبیعی را هم نمی‌تواند تحمل کند. استخوان‌های کم‌تراکم می‌توانند در حین فعالیت طبیعی نیز خم شده و منجر به شکستگی مهره ستون فقرات شوند. در حقیقت، شکستگی‌های مهره کمر متداول‌ترین نوع شکستگی بر اثر پوکی استخوان هستند. چهل درصد از همه زنان حداقل تا 80 سالگی یک‌بار دچار شکستگی می‌شوند. این شکستگی‌های مهره می‌تواند شکل و قدرت ستون فقرات را برای همیشه تغییر دهد. شکستگی‌ها معمولاً به‌خودی‌خود بهبود می‌یابند و درد از بین می‌رود. با این‌ حال، گاهی اوقات اگر استخوان خرد شده نتواند به‌اندازه کافی بهبود یابد، درد ادامه پیدا می‌کند.

در افراد با پوکی استخوان شدید، کارهای ساده‌ای مانند خم شدن به جلو هم می‌تواند برای ایجاد شکستگی کافی باشد. این نوع شکستگی مهره‌ها به‌خصوص در خانم‌های مسن باعث قوز و گودی کمر می‌شود. این اختلال (که کیفوز نامیده می‌شود) قوس بیش از حد در ستون فقرات است که باعث می‌شود شانه‌ها به جلو افتاده و قسمت بالای پشت بزرگ و برآمده به نظر برسد.

تروما

ضربه به مهره‌های ستون فقرات هم می‌تواند منجر به شکستگی جزئی یا شدید شود. چنین ضربه‌ای می‌تواند ناشی از زمین خوردن، پرش شدید، تصادف در حین رانندگی یا هر رویدادی باشد که ستون فقرات را از نقطه شکست خود تحت‌فشار قرار دهد.

بیماری متاستاتیک

علت دیگر شکستگی مهره‌ها، بیماری متاستاتیک است. متاستاز اصطلاحی است که به گسترش سلول‌های سرطانی به مناطق دیگر بدن اشاره دارد. استخوان‌های ستون فقرات مکانی رایج برای گسترش انواع مختلف سرطان هستند. شکستگی مهره کمر که بدون اتفاق خاص یا بدون دلیل ظاهر می‌شود، ممکن است اولین نشانه گسترش سرطان شناسایی نشده در ستون فقرات باشد. این سرطان باعث از بین‌ رفتن بخشی از مهره‌ها می‌شود و استخوان را آن‌قدر ضعیف می‌کند تا جایی که از بین می‌رود. این نشانه آن است که چیزی غیرمعمول در داخل بدن اتفاق می‌افتد و به استخوان‌ها آسیب می‌رساند.

علائم

اگر شکستگی مهره کمر ناشی از آسیب ناگهانی و شدید باشد، احتمالاً درد شدیدی در کمر، پاها و بازوها احساس خواهید کرد. اگر شکستگی باعث آسیب به اعصاب ستون فقرات شود، ممکن است احساس ضعف یا بی‌حسی در این مناطق داشته باشید. اگر فروریزی استخوان به‌تدریج انجام شود – مانند شکستگی براثر پوکی استخوان، درد معمولاً خفیف‌تر خواهد بود و حتی تا زمانی که استخوان شکسته نشود هم ممکن است هیچ دردی نداشته باشد.

تشخیص

برای اینکه شکستگی مهره کمر تشخیص داده شود، باید به متخصص مراجعه کنید. قبل از اینکه پزشک بتواند شرایط شما را تشخیص دهد و برنامه درمانی طراحی کند، شرح‌حال کامل و معاینه فیزیکی لازم است. دلایل داخلی زیادی برای درد وجود دارد. تشخیص درست علت مشکل بسیار مهم است. برای اینکه پزشک علت ایجاد ناراحتی را دقیقاً متوجه شود ممکن است انجام آزمایش‌های تشخیصی تجویز شود.

سوابق

ابتدا از بیمار سوابق کاملی از وضعیت سلامتی او خواسته می‌شود. این کار ممکن است با پرکردن یک فرم نوشتاری آغاز شود که تعدادی سؤال در مورد درد از بیمار می‌پرسد. هرچه اطلاعات بیشتری با متخصص به اشتراک بگذارید، تشخیص مشکل آسان‌تر خواهد بود. این اطلاعات از سابقه بیمار مهم است زیرا به پزشک کمک می‌کند تا از زمان شروع درد، هر چیزی که می‌تواند باعث آسیب شود، عوامل جسمی که ممکن است باعث درد شود و هرگونه سابقه خانوادگی از مشکلات مشابه اطلاع پیدا کند. پس از مطالعه شرح‌حال، پزشک سؤالات بیشتری را در رابطه‌ با جزئیات اطلاعاتی که شما داده‌اید، می‌پرسد.

برخی از سؤالات معمول عبارتند از:

• درد را در کجا احساس می‌کنید؟ شدت درد چقدر است؟
• آیا درد به سایر نقاط بدن سرایت می‌کند؟
• چه عواملی باعث احساس بهتر یا بدتر شدن درد می‌شود؟
• آیا مشکل مثانه یا روده داشته‌اید؟

معاینه فیزیکی

پس از گرفتن شرح‌حال، پزشک معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد. معاینه باعث می‌شود که پزشک دلایل احتمالی اما نامربوط به درد را رد کرده و سعی کند علت اصلی ایجاد مشکل را تعیین کند. نواحی از بدن که تحت معاینه قرار می‌گیرند، به محل درد بیمار – گردن، کمر، بازوها، پاها و غیره، بستگی دارد. در صورت شک به شکستگی مهره، پزشک همچنین حساسیت نقطه‌ای را در نزدیکی مهره‌های خاص آزمایش می‌کند. معاینه مناطق خاص برای احساس درد غیرمعمول به پزشک اجازه می‌دهد تا علل غیرمرتبط به درد را رد کند.

• آزمایش اشعه ایکس. از اشعه ایکس برای مشاهده مهره‌های استخوانی ستون فقرات استفاده می‌شود و در صورت وجود شکستگی می‌تواند به تشخیص پزشک کمک کند. برای تشخیص هرگونه حرکت غیرعادی ممکن است در حین اشعه ایکس خمش و کشش ویژه انجام شود.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT). یک آزمایش ایمن و غیرتهاجمی است که با استفاده از پرتوی اشعه ایکس و رایانه، تصاویر دوبعدی از ستون فقرات ایجاد می‌کند. ماده رنگی (ماده حاجب) که به جریان خون تزریق می‌شود نیز ممکن است نیاز باشد که به‌خصوص برای مشاهده تغییرات در ساختارهای استخوانی بسیار مفید است.
• اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI). یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیو فرکانسی، نمایی دقیق از بافت نرم ستون فقرات ارائه می‌دهد. برخلاف اشعه ایکس، اعصاب و دیسک‌ها به‌وضوح قابل‌ مشاهده هستند. این آزمایش نیز ممکن است با ماده رنگی (ماده حاجب) که به جریان خون تزریق می‌شود انجام شود. ام‌آرآی در ارزیابی آسیب بافت نرم رباط‌ها و دیسک‌ها و ارزیابی آسیب نخاعی مفید است.

درمان شکستگی مهره کمر

متداول‌ترین روش‌های درمانی برای شکستگی مهره کمر عبارتند از: داروهای ضد درد، کاهش فعالیت و بریس. در موارد نادر نیز ممکن است جراحی لازم باشد.

داروهای ضد درد

داروهای ضد درد خفیف در صورت مصرف مناسب می‌توانند درد را کاهش دهند. با این‌ حال، به یاد داشته باشید که داروها به بهبود شکستگی کمک نمی‌کنند. این دارو برای کمک به کنترل درد است.

کاهش فعالیت

بیمار به‌احتمال زیاد مجبور است فعالیت‌های عادی خود را محدود کند. او باید از انجام هرگونه فعالیت شدید یا ورزش اجتناب کند. قطعاً باید از برداشتن اجسام سنگین و هر چیز دیگری که باعث فشار بیش از حد بر روی مهره شکسته می‌شود نیز خودداری کند. اگر بیمار مسن باشد، ممکن است پزشک او را ترغیب کند که استراحت مطلق داشته باشد. بهبود استخوان‌های قدیمی مدت بیشتری طول می‌کشد زیرا کم‌تراکم‌تر و ضعیف‌تر از استخوان‌های فرد جوان است.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی ممکن است شامل درمان‌هایی مانند ماساژ و کمپرس سرد یا گرم باشد. این موارد به کاهش تورم و کاهش درد نیز کمک می‌کنند. فیزیوتراپیست همچنین ممکن است از انرژی الکتریکی برای تحریک بهبود استفاده کند.

بریس

روش متداول دیگر در درمان برخی از انواع شکستگی‌های مهره کمر، استفاده از بریس است. پزشک ممکن است بریس کمری را تجویز کند. همان‌طور که بریس بازو از بازوی شکسته پشتیبانی می‌کند این بریس از کمر پشتیبانی می‌کند و حرکت آن را محدود می‌کند. بریس به‌خوبی قالب‌ریزی شده است تا کاملاً مطابق با بدن شما باشد. بریسی که برای درمان شکستگی مهره کمر استفاده می‌شود برای جلوگیری از خم شدن به جلو است. این بریس کمر را در حالت هایپر اکستنشن (به معنای بیشترین کشش یا صافی، نسبت به حالت عادی) نگه می‌دارد که تا حد زیادی فشار را از روی مهرهٔ شکسته برمی‌دارد و باعث بهبود مهره‌ها می‌شود. این بریس همچنین از مهره محافظت می‌کند و از ریزش بیشتر استخوان جلوگیری می‌کند.

بهبود کامل شکستگی مهره‌ها معمولاً حدود سه ماه طول می‌کشد. اشعه ایکس نیز احتمالاً به‌صورت ماهانه برای بررسی روند بهبودی گرفته می‌شود.

جراحی

جراحی برای رفع مشکل شکستگی مهره کمر به‌ندرت موردنیاز است. با وجود شکستگی مهره‌ها، جراحی یا فیکساسیون داخلی، فقط در صورت وجود شواهدی از ناپایداری ناگهانی و جدی ستون فقرات در نظر گرفته می‌شود. به‌ عنوان‌ مثال، اگر شکستگی منجر به از دست رفتن پنجاه درصد از طول بدنهٔ مهره‌ها شود، ممکن است جراحی برای جلوگیری از آسیب جدی‌تر به اعصاب نخاعی ضروری باشد.

اگر پزشک احساس کند که جراحی برای درمان شکستگی مهره کمر ضروری است، احتمالاً پیشنهاد می‌کند از نوعی فیکساسیون داخلی استفاده شود تا در حین بهبودی استخوان، مهره‌ها نیز در موقعیت مناسب ثابت شوند. اگر علائمی وجود دارد که فشار زیادی به نخاع وارد می‌شود، ممکن است قطعات استخوانی که به نخاع فشار می‌آورند نیز برداشته شوند.

بیماران دارای شرایط زیر ممکن است فرد مناسب برای جراحی ورتبروپلاستی و کيفوپلاستی باشند:

• شکستگی فشاری مهره بر اثر پوکی استخوان در هر منطقه از کمر که بیش از دو هفته وجود داشته باشد، دارای درد متوسط ​​تا شدید باشد و به درمان‌های غیر جراحی واکنشی نشان نداده است.
• متاستازهای دردناک و چند میلوما.
• همانژیومای مهره‌ای دردناک (تومورهای عروقی خوش‌خیم و بدشکل و متشکل از عروق خونی تازه تشکیل شده).
• استئونکروز مهره‌ای (بیماری ناشی از خون‌رسانی ضعیف در ناحیه‌ای از استخوان که باعث از بین‌ رفتن استخوان می‌شود).
• تقویت بدنهٔ مهره‌ای ضعیف از نظر آسیب‌شناسی، قبل از فرایند تثبیت جراحی.