با افزایش سن، ما به طور کلی چربی کف پا را از دست می‌دهیم که این باعث فشار غیر طبیعی و شوک به پا می‌شود. افرادی که دارای قوس غیرطبیعی یا دارای اضافه وزن هستند نیز ممکن است دچار درد کف پای چپ یا راست شوند.

درد کف پا همچنین می‌تواند ناشی از برخی ناهنجاری‌های پا، آرتروز، کفش‌های نامناسب، پوشیدن بیش از حد کفش پاشنه بلند یا فشار غیرطبیعی به کف پا مانند تغییر در راه رفتن باشد. سایر مشکلات پا مانند انگشت چکشی پا نیز می‌تواند باعث توزیع نامناسب فشار بر پاها شود.

علت درد کف پا

دلایل زیادی برای درد کف پا وجود دارد.

صدمات

آسیب به پا یکی از مهمترین دلایل درد کف پا است. انواع مختلفی از آسیب دیدگی پا وجود دارد که ممکن است باعث درد شود، از جمله:

• پیچ خوردگی یا کشیدگی: کشیدگی یا پارگی رباط‌های کف پا منجر به التهاب و حساسیت می‌شود.
• شکستگی: شکستگی یا ترک خوردگی استخوان در پا می‌تواند بسیار دردناک باشد.
• پارگی یا التهاب تاندون آشیل: پارگی یا پارگی تاندون آشیل در پا منجر به درد و سفتی در پاشنه و یا کف پا می‌شود.
• قرار دادن جسم سنگین یا فرورفتن چیزی در پا: جسمی مانند ترکش یا خار، اگر در پا فرو رود، می‌تواند باعث درد شود.

پیچ خوردگی و کشیدگی معمولاً افرادی را که ورزش می‌کنند تحت تأثیر قرار می‌دهد. آن‌ها معمولاً با تغییر جهت سریع یا سرعت، یا هنگام زمین خوردن فردی به طرز ناخوشایند روی پاهایشان رخ می‌دهند. آسیب دیدگی در افرادی که مدت زمان طولانی را روی پاهایشان می‌گذرانند نیز بیشتر دیده می‌شود.

نقرس

نقرس نوعی آرتروز است که به دلیل غلظت بیش از حد زیاد اسید اوریک در خون، تشکیل بلورها در بدن را شامل می‌شود. وقتی این کریستال‌ها در نزدیکی مفاصل پا ایجاد می‌شوند، می‌توانند باعث درد و التهاب شدید پا شوند که ممکن است چندین روز ادامه داشته باشد.

وروکا

وروکا که به زگیل نیز معروف است، یک رشد کوچک سفید است که می‌تواند روی پاها ایجاد شود. از آنجا که معمولاً در کف پا ایجاد می‌شوند، در هنگام ورزش‌های تحمل وزن مانند راه رفتن یا دویدن می‌توانند بسیار دردناک باشند.

کفش نامناسب

کفش‌هایی که مناسب پا نباشند، می‌توانند به پوست آسیب برسانند و باعث درد پا شوند. کفش‌های نامناسب ممکن است منجر به ایجاد تاول، میخچه یا پینه شود که هنگام راه رفتن ناراحت کننده یا دردناک است.

انحراف شست پا یا بونیون

بونیون یک رشد استخوانی است که در قاعده انگشت شست پا ظاهر می‌شود. این مشکل، قردادن صحیح پا در کفش را دشوار می‌کند. درد پا می‌تواند در اثر برخورد بونیون به کفش باشد.

فرو رفتن ناخن شست پا در گوشت

فرو رفتن ناخن شست پا در گوشت، شامل رشد ناخن پا در پوست اطراف است که می‌تواند بسیار دردناک باشد. ناخن می‌تواند پوست را سوراخ کند و باعث ایجاد التهاب و حساسیت در ناحیه شود. همچنین ممکن است انگشت پا آلوده شده و منجر به تجمع فشار در داخل انگشت شود و در نتیجه درد شدیدتری ایجاد کند.

پلانتار فاسیا

درد در پاشنه پا ممکن است ناشی از پلانتار فاسیا یا همان التهاب رباط کف پا باشد. این بیماری شامل آسیب به فاسیا، بافت زیر کف پا است. این امر معمولاً در افراد میانسالی که مدت طولانی را روی پاهایشان می‌گذرانند، به خصوص اگر دارای اضافه وزن هستند، تأثیر می‌گذارد.

نورومای مورتون

نورومای مورتون شامل ایجاد بافت فیبری در اطراف اعصاب بین انگشتان پا است. این بیماری منجر به تحریک و فشرده شدن اعصاب و در نهایت منجر به درد شدید و سوزش پا می‌شود.

آرتروز

استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید نیز ممکن است عامل ایجاد درد کف پا باشند. استئوآرتریت شایع‌ترین نو آرتروز است و شامل التهاب بافت‌های اطراف مفاصل پا مانند مچ پا و انگشتان پا است. آرتریت روماتوئید شامل یک واکنش خود ایمنی است که به بافت‌های اطراف مفاصل آسیب می‌رساند، که ملتهب و دردناک می‌شوند.

بیماری ادم یا ورم پا

تورم پا معروف به ادم، می‌تواند باعث درد کف پا شود. این شامل تجمع مایعات در پا و پایین پا است. در بیشتر موارد، این عارضه منجر به ناراحتی و درد پا می‌شود.

پای دیابتی

افرادی که بیماری‌های پزشکی دیگری مانند دیابت دارند، بیشتر دچار مشکلات پا و درد می‌شوند. دیابت کنترل نشده احتمال آسیب به اعصاب و عروق خونی پا را دارد که می‌تواند منجر به درد نوروپاتیک شود. این به بروز احساس گزگز یا احساس عجیب در پا اشاره دارد.

خار پاشنه

خار پاشنه رشد غیر طبیعی استخوان در قسمت پایین پاشنه پا است. علت اصلی خارپاشنه معمولا شامل پوشیدن کفش‌های نامناسب، راه رفتن با حالت غیر طبیعی و یا حتی فعالیت‌هایی مانند دویدن است. هنگام راه رفتن یا ایستادن ممکن است خار ایجاد شود. بسیاری از مردم آن‌ها را دارند اما بیشتر آنها درد ندارند. افرادی که کف پای آن‌ها صاف است یا قوس زیادی دارد بیشتر دچار خار پاشنه دردناک می‌شوند.

صاف بودن کف پاها

قوس‌های افتاده یا صافی کف پا، وقتی قوس پا صاف می‌شود (اغلب هنگام ایستادن یا راه رفتن) اتفاق می‌افتد و باعث درد پا و سایر مشکلات می‌شود. صافی کف پا را می‌توان با قرار دادن کفی طبی در کفش، پوشیدن کفش مناسب، استراحت، یخ، استفاده از عصا یا بریس مخصوص راه رفتن یا فیزیوتراپی درمان کرد. گاهی اوقات جراحی لازم است.

تشخیص

حتی در این عصر تکنولوژی مدرن، تشخیص درد کف پا اساساً بر اساس تاریخچه پزشکی و معاینات بالینی است. لمس توبرکل میانی پاشنه پا، اغلب درد شدیدی ایجاد می‌کند. این درد عموماً در مبدأ باند مرکزی آناتومیک فاشیای کف پا قرار دارد و معمولا در هنگام فشرده سازی پاشنه از یک جهت داخلی به یک طرف جانبی، درد قابل توجهی وجود ندارد. رادیوگرافی استاندارد تحمل وزن در طرح ریزی قدامی و خلفی، می‌تواند ویژگی بیومکانیکی پا و سایر ناهنجاری‌های استخوانی مانند شکستگی، تومور یا آرتریت روماتوئید در استخوان پا را نشان دهد. با این حال، رادیوگرافی معمولاً فقط به عنوان کمکی برای تأیید تشخیص پزشک است.

درمان درد کف پا

درمان باید به عوامل ایجاد کننده التهاب، درد و اختلال در حرکت دادن پا تمرکز کند. آموزش بیمار ضروری است. بیماران باید علت، علائم و درمان درد کف پا را بشناسند. آن‌ها باید در مورد درمان‌های خانگی که ممکن است برخی از ناراحتی‌ها را برطرف کند و همچنین در مورد تغییرات توصیه شده در فعالیت‌های روزانه مانند پوشیدن کفش ورزشی مناسب با قوس داخلی قابل توجه هنگام راه رفتن، اطلاعات کسب کنند. بیمارانی که علائم آنها با افزایش ورزش همراه است، باید یک برنامه ی ورزشی با فشار کمتر تا زمان برطرف شدن درد جایگزین کنند.

پد متاتارسال

در برخی موارد برای درمان درد کف پا، پد متاتارس توصیه می‌شود. این پد که از جنس سیلیکون به ضخامت 3 تا 10 سانتی‌متر تهیه شده است، از قسمت دیستال توبرکل کالکانه میانی پاشنه پا تا حدود 0.5 سانتی‌متر پروگزیمال تا پنج سر استخوان متاتارس گسترش می‌یابد. پزشک باید این پد را کات کند (برش یا اریب) دهد تا بیشترین ضخامت آن در مقایسه با قسمت جانبی پا، در زیر قسمت داخلی قوس باشد. این پد به عنوان یک پشتیبانی از قوس میانی داخلی برای کاهش پروناسیون و یا حرکت پا در طول دوره چرخه عمل می‌کند.

تیپینگ یا نوار درمانی

برخی از پزشکان، قرار دادن پد قوس میانی به طور مستقیم روی پوست و استفاده از نوار تیپینگ (نوار پهن) روی پای بیمار از قسمت پلانتار داخلی به پلانتار جانبی کف پا را مناسب‌تر می‌دانند. این نوار و پدهای موقت، پشتیبانی بیومکانیکی بیشتری نسبت به کفی‌های پاشنه دار بدون نسخه یا پدهای پاشنه دارند. اگر بیمار دارای درد قابل توجهی در ناحیه کف پا به علت نابرابری در طول اندام یا یک طرفه مچ پا داشته باشد، لیفت پاشنه نیز در درمان کف پای آسیب دیده نیز می‌تواند تسکین موقتی داشته باشد.

یخ و ماساژ

هر شب به مدت 10 تا 14 روز بیمار باید 15 تا 20 دقیقه قبل از خواب کیسه یخ را روی قسمت کف پاشنه پا قرار دهد. یک روش جایگزین، ماساژ فاسیای کف پا با بلوک یخی (ساخته شده از آب منجمد در یک فنجان کاغذی) به مدت 15 دقیقه در روز و به مدت دو هفته است.

داروها

مصرف داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) به مدت شش تا هشت هفته اغلب برای بیمارانی که منع مصرف ندارند مفید است. پزشکان بر این باورند که در درمان اولیه ورم کف پا از تزریق کورتیکواستروئید باید خودداری شود. پزشکان بعد از دستیابی به کنترل بیومکانیکی کافی، از آنها فقط به عنوان درمان تکمیلی استفاده می‌کنند. این تزریق‌ها ممکن است فقط تسکین موقتی داشته باشند و در صورت استفاده بی رویه باعث از بین رفتن پد چربی کف پا می‌شوند. به طور معمول، 3.0 میلی‌لیتر مخلوط مساوی 1 درصد لیدوکائین، 0.5 درصد مارکائین و 1 میلی‌لیتر تریامسینولون (40 میلی‌گرم در میلی‌لیتر) در اطراف فرایند داخلی توبروزیت جلدی تزریق می‌شود. از محلول‌های حاوی اپی نفرین استفاده نمی‌شود. هدایت رادیوگرافی برای قرار دادن تزریق ممکن است به یک پزشک بی تجربه کمک کند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی بخش مهمی در درمان درد کف پا است. برای درد ناشی از التهاب بدنبال آسیب دیدگی پا، یک بسته یخی که بلافاصله بعد از حادثه استفاده می‌شود می‌تواند کمک کند، زیرا التهاب را پایین می‌آورد. از بسته‌های حرارتی می‌توان برای کاهش تورم و درد بیماران مبتلا به آرتروز و شرایط مشابه استفاده کرد.

ماساژ و طب سوزنی هر دو مزیتی در درمان درد پا دارند. ماساژ باعث ترمیم عضلات و بافت همبند پا می‌شود. در طب سوزنی از سوزن‌هایی استفاده می‌شود که به نقاط خاصی از بدن وارد می‌شود تا احساس درد را کاهش دهد.

علاوه بر این، کشش‌ها و تمرینات خاصی وجود دارد که می‌تواند به افزایش یا حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات حمایت کننده از پا کمک کند. این امر برای جلوگیری از آسیب دیدگی پا در آینده بسیار مهم است.

آتل شب

آتل‌های شب که پا را با زاویه 90 درجه یا بیشتر نسبت به مچ پا حفظ می‌کنند اخیراً به عنوان درمان کمکی برای ورم کف پا استفاده شده است. این ارتزها از انقباض فاشیای کف پا در هنگام خواب بیمار جلوگیری می‌کند. یک مطالعه نشان داد که تسکین درد غیرقابل تسکین فاشیای کف پا در 83 درصد از بیماران تحت درمان با چنین آتل‌ها است.

دستگاه‌های ارتز

دستگاه های ارتوتیک یا کفی‌های طبی، اصلی‌ترین درمان مداوم محافظه کارانه برای بیماران مبتلا فاشیای پلانتار یا ورم کف پا است. فاکتورهای بیومکانیکی که باعث ایجاد نیروهای مفصلی غیرطبیعی و باعث فشار به باند داخلی فاشیای کف پا می‌شوند، باید اصلاح شوند. افرادی که دارای قوس کف پای شدید هستند، ممکن است استفاده از کفی‌های انعطاف پذیر با بالشتک اضافی پاشنه بهره‌مند شوند. این ارتزها می‌توانند علاوه بر پشتیبانی بیومکانیکی و حرکت پا، نیرویی را که پاشنه پا در برخورد با زمین وارد می‌کند، پراکنده کند. ارتزهای تجویز شده با کاهش استرس غیرطبیعی بر روی فاشیای کف پا تسکین طولانی مدت ایجاد می‌کنند.

پزشک باید یک معاینه بیومکانیکی کامل انجام دهد و دامنه حرکات مفاصل متاتارس فالانژ، تارسال میانی، مفصل ساب تالار و مچ پا و همچنین میزان زاویه پشت پا با جلو پا را بررسی کند تا به طور کافی هرگونه ناهنجاری بیومکانیکی اصلاح شود. برای تهیه‌ی کفی طبی یا ارتز، پزشک باید پا را با مفصل ساب تالار در موقعیت خنثی، نه معکوس یا وارونه گچ کند. گچ یا قالب‌گیری انجام شده در این موقعیت، تغییر شکل پا را می‌گیرد و امکان کنترل بیومکانیکی مناسب را فراهم می‌کند. ارتز تهیه شده، به درستی پشتیبانی بیومکانیکی را فراهم می‌کند و نیروی جبرانی غیرطبیعی را که متعاقباً می‌تواند باعث درد در کف پا شود کاهش می‌دهد. پزشکان عمومی، برای ارائه این نوع خدمات، ممکن است بیماران را به به متخصصان پا یا ارتوپدی ارجاع دهند.

برخی از پزشکان گچ گرفتن انتهای پا را، به عنوان آخرین مرحله محافظه کارانه در درمان ورم فاسییت کف پا توصیه می‌کنند. در یک مطالعه مشخص شد که گچ پایین پا که به مدت حداقل سه هفته پوشیده شده است، یک روش موثر در درمان درد مزمن کف پا است.

حرکات کشی پا

کشش تاندون آشیل به عنوان درمان کمکی برای درد کف پا مفید است. به بیمار آموزش داده می‌شود که با یک پا تقریباً 6 سانتی‌متر از دیوار و پای دیگرش حدود 2 فوت از دیوار رو به رو شود و سپس در حالی که هر دو پاشنه را روی زمین نگه می‌دارد به سمت دیوار خم شود. این تمرین، پاشنه پا را که از دیواره فاصله دارد، کشش می‌دهد. این تمرین باید با هر دو پا به جلو به مدت دو دقیقه، روزانه سه تا پنج بار انجام شود. این برنامه کششی باید به مدت شش تا هشت هفته ادامه یابد و تا زمان ارزیابی مجدد بیمار توسط پزشک انجام می‌شود.

جراحی

قبل از هرگونه اقدام به جراحی، باید برای چندین ماه درمان محافظه کارانه کافی (روش‌های بدون جراحی) دنبال شود. عاقلانه نیست که بیماری را که فقط تعداد محدودی از درمان‌های محافظه کارانه را امتحان کرده است و یا کمی از علائم مکانیکی غیرعادی را دارد، جراحی کرد. مداخله جراحی ممکن است در درصد کمی از بیمارانی که نتوانسته‌اند از روش‌های محافظه کارانه بهره‌مند شوند و هنوز پس از یک دوره طولانی درمان، درد کف پا دارند، بکار برده شود.

بسته به شغل خود، بیماران ممکن است روز بعد از جراحی به کار خود بازگردند. کسانی که کارشان شامل ایستادن یا راه رفتن است یا از نظر جسمی، وضعیتی طاقت فرسا دارند ممکن است تا هشت هفته تحمل وزن جزئی روی پا را داشته باشند.