انگشت ماشه ای در افرادی که برای اولین بار با علائم آن مواجه می‌‌‌شوند، هشدار دهنده است- در این شرایط یکی از انگشتان در حالت خمیده باقی می‌ماند سپس به طور ناگهانی به حالت اول برمی‌گردد. در موارد شدید انگشت ماشه‌ ای در همان حالت باقی می‌‌ماند و به وضعیت اول بر نمی‌گردد. خوشبختانه انگشت ماشه ای اختلالی است که تشخیص و درمان آن ساده است.

علل بروز انگشت ماشه ای

 افرادی که به طور مداوم برای انجام دادن یک فعالیت کاری یا تفریحی انگشتان خود را جمع می‌کنند مانند نجاران، موسیقیدانان، آرایشگران، خیاطان و غیره بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. زیرا تاندون‌های دست وظیفه کنترل حرکاتی از قبیل خم کردن انگشتان را بر عهده دارند و این تاندون‌ها وظیفه متصل کردن عضلات به استخوان را بر عهده دارند. تاندون درون یک غلاف پوششی قرار دارد. در صورتی که این غلاف پوششی دچار التهاب شود باعث به وجود آمدن یک توده در کف دست خواهد شد که در هنگام باز و بسته کردن انگشتان شروع به حرکت می‌کند و وجود انگشت ماشه ای را تائید می‌نماید. گاهی اوقات این اختلال به علت بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، دیابت یا نقرس ایجاد می‌شود. التهاب مداوم غلاف تاندون باعث تشکیل بافت اسکار، کلفت شدن تاندون و به وجود آمدن گره‌های کوچک در آن خواهد شد. در صورتی که بیمار قبلاً تحت جراحی سندروم تونل کارپال قرار گرفته است می‌توان گفت که بین انجام این عمل جراحی و بروز انگشت ماشه‌ ای ارتباط معناداری وجود دارد.

فاکتورهای خطر در بروز انگشت ماشه ای

 علل بروز انگشت ماشه ای مشخص نیست اما برخی از پزشکان عقیده دارند که انجام دادن حرکات تکراری و پرقدرت، سابقه آسیب دیدگی دست در گذشته و التهاب مزمن در بروز این اختلال نقش دارد. یک نوع انگشت ماشه ای از کودکان را درگیر می‌کند و در برخی موارد نیز در نوزادان مشاهده می‌شود که گاهی اوقات تحت عنوان انگشت ماشه ای مادرزادی یاد می‌شود. برخی از فاکتورهایی که ریسک بروز این اختلال را افزایش می‌دهند به شرح زیر می‌باشند:

• زنان شش برابر بیشتر از مردان دچار این اختلال می‌شوند.
• احتمال بروز این اختلال در افراد بالای ۴۵ سال بیشتر است.
• افراد مبتلا به دیابت، نقرس یا روماتیسم مفصلی بیشتر دچار این اختلال می‌شوند.
• انجام دادن حرکات تکراری احتمال بروز انگشت ماشه ای را افزایش می‌دهد.

 پزشک پس از انجام معاینات جسمانی و بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌تواند وجود این اختلال را تشخیص دهد و معمولاً نیازی به انجام عکسبرداری نیست.

 علائم انگشت ماشه ای

 انگشت ماشه ای معمولاً انگشت دوم و شست را درگیر می‌‌کند اما در برخی موارد احتمال درگیر شدن انگشت سوم و چهارم نیز وجود دارد. انگشت کوچک دست به هیچ عنوان تحت تأثیر این اختلال قرار نمی‌گیرد. در صورتی که این اختلال انگشت شست را درگیر کند به آن انگشت ماشه ای شست می‌گویند. اولین علامت این اختلال ضخیم شدن قاعده انگشت آسیب دیده است که در نهایت انگشت مذکور قفل می‌‌شود و در حالت خمیده باقی می‌ماند. سفتی انگشتان در هنگام بیدار شدن از خواب یا پس از یک دوره طولانی نداشتن فعالیت جسمانی بسیار شایع است که معمولاً می‌‌توان با تکان دادن دست آن را به حالت عادی برگرداند.

 تشخیص انگشت ماشه ای

 به طور کلی تشخیص انگشت ماشه ای بسیار ساده و آسان است و پزشک از بیمار می‌‌خواهد انگشتان دست دردناک خود را باز و بسته کند سپس دست او را به لحاظ درد، کیفیت حرکت و علائم قفل شدگی انگشت ارزیابی می‌کند. سپس کف دست بیمار را به لحاظ وجود گره یا توده که در هنگام باز و بسته کردن انگشتان حرکت می‌‌کند بررسی می‌نماید. وجود هر یک از این علائم نشان دهنده انگشت ماشه ای است.

درمان انگشت ماشه ای در اصفهان

 انگشت ماشه ای به اختلالی گفته می‌‌شود که یکی از انگشتان به علت التهاب غلاف تاندون به طور موقت در حالت خمیده باقی می‌ماند. هدف از درمان این اختلال کاهش التهاب تاندون و غلاف آن است تا انگشت بتواند مجدد حرکت کند. در بخش زیر به برخی از روش‌ها برای درمان انگشت ماشه ای اشاره می‌کنیم. پزشک با توجه به شدت آسیب ایجاد شده و تعداد انگشتانی که درگیر شده‌ اند به طراحی برنامه درمان می‌پردازد. در اکثر موارد روش‌های درمانی غیر جراحی به تسکین علائم بیمار کمک می‌کنند که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

 اسپلینت

اسپلینت باید به مدت چند هفته مورد استفاده قرار بگیرد تا از حرکت کردن انگشت جلوگیری نماید. معمولاً در موارد خفیف استفاده از اسپلینت کفایت می‌کند. افرادی که پس از بیدار شدن از خواب شاهد بدتر شدن علائم خود هستند می‌توانند از آتل شبانه بهره بگیرند.

 کمپرس یخ

 قرار دادن کمپرس یخ روی انگشت آسیب دیده می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. شما می‌توانید هر چند ساعت یک بار به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه کمپرس یخ را روی انگشت خود قرار دهید.

 دارو درمانی

 مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن به درمان انگشت ماشه ای ناشی از التهاب کمک می‌‌کند. داروهای غیر استروئیدی ضدالتهاب ریسک بروز بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های گوارشی و مشکلات کلیوی را افزایش می‌دهند به همین دلیل استفاده از آنها توصیه نمی‌شود.

 تزریق کورتیزون

 تزریق کورتیزون یکی از روش‌های رایج برای کاهش التهاب تاندون محسوب می‌شود. معمولاً کورتیزون درد در افرادی که دچار دیابت یا بیماری التهابی نیستند نتایج مطلوبی را ایجاد می‌کند. با این حال برخی از بیماران ادعا می‌کنند که شش ماه پس از تزریق کورتیزون شاهد عود مجدد علائم خود هستند.

 در مواردی که روش‌های غیر جراحی تأثیری در بهبود و کنترل علائم بیمار نداشته باشند پزشک انجام عمل جراحی یا آزادسازی تاندون را توصیه خواهد کرد که با هدف آزادسازی غلاف تاندون انجام می‌شود. خاطرنشان می‌شود که برای انجام جراحی یا آزاد کردن تاندون نیازی به تزریق کورتیزون نیست.

 آزاد کردن تاندون

 در صورتی که انگشت ماشه ای باعث شده یکی از انگشتان شما در حالت خمیده باقی بماند پزشک انجام یک عمل جراحی که آزادسازی غلاف تاندون نام دارد را توصیه می‌کند. آزاد کردن این بافت نرم باعث می‌‌شود انگشت بتواند مجدداً حرکت کند. برای انجام این کار پزشک از بی حسی موضعی استفاده می‌کند و سپس یک سوزن مخصوص را زیر سطح پوست ارسال می‌نماید تا امکان آزادسازی غلاف تاندون فراهم شود. این روش با خطرات بسیار کمی همراه است و در ادامه به طور دقیق توضیح داده می‌شود.

 این روش جراحی در مطب پزشک انجام می‌‌شود تا غلاف تاندون آسیب دیده آزاد گردد. تحقیقات نشان داده که نتایج حاصل از این روش شبیه جراحی باز است. در بخش زیر به صورت مرحله به مرحله انجام این روش درمانی را توضیح می‌‌دهیم:

• پزشک از بیحسی موضعی (معمولاً لیدوکائین) برای بی حس کردن انگشت استفاده می‌کند.
• پزشک از دستگاه سونوگرافی برای هدایت دقیق سوزن به سمت غلاف تاندون استفاده می‌‌کند تا از آسیب رساندن به اعصاب یا تاندون‌های مجاور جلوگیری گردد. معمولاً سوزنی که برای انجام این کار استفاده می‌شود شبیه سوزنی است که برای اهدای خون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• از سوزن برای آزاد کردن بافت اطراف غلاف تاندون استفاده می‌شود.
• از آنجایی که پزشک به ایجاد هیچ نوع برشی نپرداخته است پس از اتمام درمان نیازی به بخیه زدن ناحیه مورد نظر نمی‌باشد.

 همه پزشکان در زمینه استفاده از هدایت تصویری برای انجام این روش درمانی تخصص ندارند. در گذشته جراحی زیر پوست در مقایسه با جراحی باز (که در بخش زیر توضیح داده می‌شود) کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت زیرا جراحی باز دید بهتری به پزشک می‌دهد. اکثر پزشکان نگران این مسئله بودند که جراحی زیر پوست ریسک آسیب دیدگی تاندون و اعصاب مجاور را افزایش می‌دهد که حدود ۲ یا ۳ میلیمتر از تاندون آسیب دیده فاصله دارند. پزشکی که در استفاده از هدایت تصویری برای انجام این روش درمانی تخصص دارد می‌‌تواند احتمال آسیب دیدگی تاندون و اعصاب مجاور را به حداقل برساند. دوران بهبود پس از جراحی زیر پوست کوتاه‌ تر از جراحی باز است و بیمار می‌تواند هر چه سریع تر به محل کار خود برگردد.

  جراحی باز

 در برخی موارد پزشک از جراحی باز استفاده می‌کند که با ایجاد یک برش کوچک برای آزاد کردن انگشت ماشه ای همراه است. این عمل جراحی به صورت سرپایی انجام می‌‌شود و حدود نیم ساعت طول می‌کشد اما در صورتی که چند انگشت درگیر شده باشد زمان جراحی طولانی تر خواهد شد. در بخش زیر مراحل جراحی باز را توضیح می‌دهیم:

• پزشک برای انجام این عمل جراحی از بی حسی موضعی استفاده می‌کند سپس برش کوچکی را در کف دست ایجاد می‌کند. در صورتی که انگشت شست درگیر شده باشد برش مورد نیاز در این ناحیه ایجاد می‌شود.
• سپس پزشک محل قرارگیری غلاف تاندون را مشخص می‌کند و آن را جدا می‌نماید تا فضای بیشتری در اختیار تاندون قرار بگیرد.
• قبل از اتمام کار و بستن برش ایجاد شده، پزشک انگشت مورد نظر را در جهات مختلف می‌چرخاند تا اطمینان حاصل کند تاندون آزادانه حرکت می‌کند.

 پس از آن که اثر بی حسی از بین رفت انگشت باید در تمامی جهات حرکت کند. ریسک بروز عوارض جانبی پس از جراحی بسیار کم است و حدود ۹۷ درصد از بیماران پس از جراحی به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند.

 بهبودی پس از جراحی باز

 پس از جراحی بیمار باید از بانداژ دست خود مراقبت کند و آن را تمیز و خشک نگه دارد. این بانداژ پس از یک یا دو روز تعویض می‌‌شود و پس از ۱۰ تا ۱۴ روز بخیه‌ها کشیده خواهد شد و بخیه‌های جذبی نیز توسط بدن جذب خواهند شد. ممکن است تا چند روز پس از جراحی دست بیمار دردناک و متورم باشد. در این شرایط بیمار می‌تواند از روش‌های زیر برای تسکین درد و التهاب استفاده کند:

• بیمار می‌تواند در طول روز چند مرتبه از کمپرس یخ استفاده کند و آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی دست خود قرار دهد.
• دست باید در ارتفاع بالاتر از قلب قرار بگیرد.
• مصرف داروهای ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن کمک ‌کننده است.

 اکثر افراد می‌‌توانند پس از چند روز به محل کار خود برگردند اما در صورتی که شغل بیمار با حرکات مداوم دست همراه است معمولاً دوران بهبود دو هفته طول خواهد کشید. در اکثر موارد درد و سایر علائم جراحی طی مدت چند هفته برطرف می‌شود اما گاهی اوقات حدود شش ماه طول می‌‌کشد تا تورم و سفتی به طور کامل از بین برود. در صورتی که چند انگشت بیمار درگیر شده باشد دوران بهبود طولانی تر خواهد شد. برخی از بیماران پس از جراحی، برنامه فیزیوتراپی خود را دنبال می‌کنند تا مجدداً دست آنها قوی شود. بیمار باید با پزشک خود همکاری نزدیک داشته باشد تا از بهبودی کامل دست خود اطمینان حاصل کند.