گودی کمر بیماری است که با انحنای بیش از حد و غیرطبیعی ستون فقرات نمایان می‌شود، که گاهی اوقات آن را قوس کمر می‌نامند. درمان گودی کمر به شدت شرایط، سن و هرگونه مشکلات عصبی بستگی دارد. در موارد خفیف گودی کمر، هیچ درمانی انجام نمی‌شود و پزشک شما روش “انتظار و تماشا” را توصیه می‌کند و انحنا را هر 4 تا 6 ماه مشاهده می‌کند. اگر پیشرفتی در گودی کمر مشاهده شود، ممکن است درمان شروع شود برای افزایش دامنه حرکت، انعطاف پذیری و قدرت، ممکن است فیزیوتراپی (برنامه ورزشی) توصیه شود. داروهای ضد درد و ضد التهاب برای تسکین درد و التهاب تجویز می‌شود. برای جلوگیری از بدتر شدن گودی کمر باید بریس (کمربند طبی) استفاده کنید. ممکن است برای گودی شدید کمر همراه با درگیری عصب پزشک جراحی را انتخاب کند.
آناتومی ستون فقرات
همان طور که گفته شد ستون فقرات به این دلیل خمیده است: که تا حد امکان قوی و انعطاف پذیر باشد. ستون فقرات کارهای خيلی زیادی برای ما انجام می‌دهد. از نخاع محافظت می‌کند همزمان برای ایجاد هماهنگی سیستم عصبی مرکزی بسیاری از اندام‌های داخلی بدن کار می‌کند. همچنین پشتیبانی ساختاری ضروری را برای بدن فراهم می‌کند و به ما کمک می‌کند که تعادل و وضعیت درست خود را حفظ کنیم.
ستون فقرات به سه بخش اصلی گردن، قفسه سینه، و کمر تقسیم می‌شود. ستون فقرات شامل گردن و در قسمت بالای کمر به سطح شانه متصل می‌شود; ستون فقرات قفسه سینه به قسمت فوقانی و میانی کمر مربوط می‌شود و ستون فقرات کمر به قسمت پایین کمر اشاره دارد.
همچنین بخش کوچکتری وجود دارد که به عنوان ستون فقرات ساکرال معروف است و به جایی اشاره دارد که ستون فقرات کمر با ساکروم برخورد می‌کند و استخوان‌های ران و لگن را تشکیل می‌دهد. ساکروم و کوکسی (که معمولاً با نام دنبالچه شناخته می‌شود) یک انحنای نرم را در قسمت پایین ستون فقرات تشکیل می‌دهد.
هر یک از بخش‌های بالا دارای انحنای مشخص هستند. اگر از پهلو به ستون فقرات یک انسان نگاه کنید کاملا قابل مشاهده هستند. به شکل”s” نرم سه منحنی اصلی سالم که به سمت داخل یعنی به سمت مرکز بدن و به بیرون از آن حرکت می‌کند.
ستون فقرات از استخوان‌های کوچک و جدا از هم به نام مهره‌ها تشکیل شده است، و در مجموع ۳۳ استخوان وجود دارد. هر مهره استخوانی توسط یک دیسک ستون فقرات که سه عملکرد اصلی دارد از هم جدا می‌شوند: به عنوان جاذب‌های شوک ستون فقرات، رباط‌های سختی که مهره‌های ستون فقرات را به هم متصل می‌کنند، و مفاصل غضروفی که تحرک ستون فقرات را تسهیل می‌کنند.
درک نقش دیسک‌های نخاعی مهم است زیرا شرایط ستون فقرات، مانند از بین رفتن گودی گردن، می‌تواند بر سلامت و عملکرد آنها تأثیر بگذارد.
علت گودی کمر
اغلب، گودی کمر در دوران کودکی بدون هیچ علت شناخته شده‌ای ظاهر می‌شود. به این کار گودی کمر خوش خیم نوجوانان میگویند. با این حال، گودی کمر می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد.
از دیگر علل احتمالی گودی کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وضعیت بدنی ضعیف
- چاقی
- پوکی استخوان (تضعیف استخوان‌ها با افزایش سن)
- دیسکیت (یک اختلال از دیسک بین مهره‌های نخاعی)
- کیفوز (انحنای بیش از حد به بیرون در وسط کمر)
- اسپوندیلولیزیس (وضعیتی که در آن یک مهره نسبت به مهره بعدی به جلو یا عقب می‌لغزد)
- آکندروپلازی ( اختلال کوتوله بودن)
عوارض
با این حال منصفانه است که بگوییم هر کسی که گودی کمر دارد خود به خود درد یا علائمی را تجربه نمی‌کند به احتمال زیاد این افراد کمر درد و سایر مسائل مرتبط و شرایط ستون فقرات را در مراحل بعدی زندگی تجربه می‌کنند.
آسیب پذیری ناشی از ضربه
افرادی که انحنای ستون فقراتشان صحیح نیست در برابر آسیب به ستون فقرات ناشی از ضربه ، مانند تصادف رانندگی یا سقوط آسیب پذیرتر هستند. این به دلیل این است که ستون فقرات در انتشار تنش وارد شده در تمام نقاط موثر نیست. ستون فقرات ضعیف‌تر است چرا که برخی از انحناها را از دست داده است و آن قدرت و انعطاف پذیری را ندارد.
کشش عضلانی و درد
گودی کمر می‌تواند با احساس تنش و درد عضلانی همراه باشد. عضلات کمر باید سخت‌تر کار کنند تا وزن ستون فقرات را تحمل کنند چرا که انحنای کمر که انتشار این وزن را تسهیل می‌کند از دست می‌رود. این امر می‌تواند باعث احساس خشکی و درد عضلات شود.
تخریب دیسک و ضعف
هنگامی که ستون فقرات انحنای سالم خود را از دست می‌دهد، این امر باعث ایجاد تنش نامطلوب نخاعی می‌شود و این تنش فشار دیسک‌های ستون فقرات را افزایش می‌دهد و باعث تحلیل رفتن سریعتر آنها می‌شود
اگر یک دیسک ستون فقرات به دلیل تخریب یا نیروهای فشاری شروع به برآمده شدن کند، می‌تواند به داخل ناحیه کانال ستون فقرات که عصب‌ها از آن خارج می‌شوند وارد شود و این امر می‌تواند منجر به درد عصبی و بی‌حسی شده و به پاها منتقل شود.
همچنین فتق دیسک هنگامی رخ می‌دهد که دیسک بیش از حد ضعیف شده و پاره شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، مواد ژلاتینی داخل دیسک بیرون می‌ریزد، که اغلب نیاز به جراحی دارد.
تغییرات وضعیت بدنی
وقتی ستون فقرات را از پهلو به شکل “S” نرم طبیعی مشاهده کنید، می‌توانید ببینید که از دست دادن گودی کمر چگونه می‌تواند بر روی بیومکانیک کلی ستون فقرات تأثیر بگذارد و باعث ایجاد ناهماهنگی شود.این عدم انطباق می‌تواند علائم ظاهری تغییر وضعیت بدنی را نیز ایجاد کند. هنگامی که ستون فقرات انحناهای سالم خود را از دست می‌دهد، بدن با تشکیل انحناهای بد واکنش نشان می‌دهد و در صورت عدم درمان، انحناهای بد پیشرفت کرده و ظاهر کلی نامتقارن به بدن می‌دهند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر انحنای گودی کمر هنگام خم شدن به جلو اصلاح شود (یعنی انحنا انعطاف پذیر است)، نیازی به درمان ندارید. با این حال، اگر خم شوید و انحنا باقی بماند (یعنی انحنا انعطاف پذیر نیست)، باید به دنبال درمان باشید
علاوه بر این، اگر هر یک از موارد زیر را داشتید، باید به دنبال راهکار درمانی باشید:
- درد
- اسپاسم عضلات
- سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی
- مشکلات مثانه یا روده
تشخیص
راحت‌ترین راه برای بررسی گودی کمر این است که روی یک سطح تخت دراز بکشید. باید بتوانید دست خود را به زیر کمرتان ببرید و فضای کمی احساس کنید. اگر گودی کمر داشته باشید، فضای بیشتری بین دست و کمرتان وجود خواهد داشت.
پزشک شما با بررسی پرونده پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های خاص می‌تواند گودی کمر شما را تشخیص دهد. او همچنین می‌خواهد بداند که آیا گودی کمر در خانواده شما وجود دارد یا خیر
ممکن است به این آزمایش‌ها نیاز داشته باشید:
پرتوهای ایکس. این آزمایش تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها، و اندام‌ها به ما می‌دهد. می‌تواند زاویه انحنای ستون فقرات فرزندتان را اندازه گیری کند. درمان اغلب بر اساس این اندازه گیری است.
- اسکن استخوان. این آزمایش می‌تواند هر گونه عفونت یا استخوان شکسته در کمر فرزندتان را رد کند.
- ام آر آی. این آزمایش از ترکیبی از مغناطیس‌های بزرگ و یک کامپیوتر برای ساخت تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای درون بدن استفاده می‌کند و می‌تواند در تشخیص هر گونه مشکلات نخاعی و اعصاب کمک کند.
- سی تی اسکن. این آزمایش از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای ساخت تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌کند.
- آزمایش خون. خون توی آزمايشگاه گرفته می‌شود نتایج این آزمایش می‌تواند اطلاعات بیشتری به پزشک شما بدهد.
اگر گودی کمر زود تشخیص داده شود برای درمان بسیار مهم است. مربی بهداشت و حتی برخی از برنامه‌های مدرسه، به طور معمول به دنبال نشانه‌هایی از گودی کمر در کودکان هستند.
درمان گودی کمر
اکثر انعطاف پذیری، تحرک و فعالیت ما به سلامت ستون فقرات ما بستگی دارد. دریافت درمان برای کمک به اصلاح انحنا می‌تواند از بروز عوارض بعدی مانند آرتروز و کمردرد جلوگیری کند.
درمان گودی کمر به شدت انحنا و وجود علائم دیگر بستگی خواهد داشت. گزینه‌های درمانی شامل این موارد است:
مشاهده و آزمایشات مکرر
کودک شما برای بررسی انحنای ستون فقرات هنگام رشد باید مرتباً به مربی بهداشت خود مراجعه کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست‌ها هر برنامه درمانی را به طور کامل تنظیم می‌کنند تا خصوصیات بیمار و وضعیت آنها را برطرف کند. ستون فقرات یک سیستم پیچیده و مهم است و شرایطی که روی آن تأثیر می‌گذارد به همان اندازه پیچیده است.
هنگامی که فرد گودی کمر دارد، هدف از درمان این است که تا حد ممکن انحنای سالم ستون فقرات را دوباره به دست آورد، علائم مربوطه را کاهش دهد و نیروهای ناهماهنگی که در طول مسیر به کمر وارد می‌شوند در بقیه قسمت‌های ستون فقرات پخش شوند.
هدف از درمان این است که از طریق کاهش انحناهای غیرطبیعی ستون فقرات و ایجاد ثبات و پشتیبانی از کل ستون فقرات، از نظر ساختاری تأثیر لازم ایجاد شود. پزشکان در حین درمان فقط به ستون فقرات گردن نگاه نمی‌کنند، بلکه کل ستون فقرات به دلیل انحنای سالم ستون فقرات برای بیومکانیک مطلوب نخاع به یکدیگر مرتبط هستند.
پزشکان برای اطمینان از اندازه گیری دقیق درصد گودی کمر در ستون فقرات و تمام انحناهای غیرطبیعی ستون فقرات، تعدادی عکس با اشعه ایکس از زوایا و موقعیت‌های مختلف می‌گیرند (تا قبل و بعد از درمان آنها را با هم مقایسه کنند). پزشکان یک طرح درمانی کاملا شخصی را طراحی می‌کنند و آن را در اسرع وقت شروع می‌کنند. این اغلب شامل ترکیب اصلاحات دقیق عمل کایروپراکتیک، درمان و توان بخشی است. آنها از فیزیوتراپی، ورزش و توانبخشی برای کمک به عضلات کشیده شده و حرکت استخوان‌ها استفاده می‌کنند. وزنه‌های ستون فقرات همچنین می‌توانند در “درمان با دست” ستون فقرات برای واکنش نشان دادن و همینطور حرکت آن در مسیری که می‌خواهند موثر باشد.
فیزیوتراپیست‌ها همچنین در مورد پیشگیری و پایداری در انجام تمرینات به بیماران راهنمایی‌های لازم را می‌کنند. آنها با بیماران صحبت می‌کنند تا مشخص کنند آیا سبک زندگی آنها وضعیت بدنی آنها را بدتر می‌کند و توصیه‌های مثبتی برای حمایت از ستون فقرات سالم و تقویت اقدامات درمانی ارائه می‌دهند. تمرینات و کشش در خانه اغلب قسمت مهمی از درمان است.
درمان سایر مشکلات سلامتی
گودی کمر ممکن است نتیجه برخی بیماری‌های دیگر مانند اختلال مفصل ران باشد. درمان آن مشکل ممکن است به بهبود گودی کمر کمک کند.
جراحی
اگر انحنای کمر شدید باشد، یا اگر درمان‌های غیر جراحی نتوانسته‌اند تاثیری در انحنای کمر یا علائم داشته باشند، پس از مدت زمان مشخصی ممکن است نیاز به جراحی باشد. اگر اعصاب یا نخاع تحت تأثیر گودی کمر قرار بگیرند، در این صورت ممکن است به جراحی نیز نیاز باشد.
