آرتروز میتواند مفاصل قسمت‌های مختلف بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. آرتروز شانه باعث درد در پشت و بالای شانه و همچنین سفتی و ضعف میشود. درد اغلب در عمق مفصل احساس میشود و به گردن و بقیه قسمت‌های شانه منتقل میشود. بیماران مبتلا به آرتروز شانه ممکن است به دلیل وجود علائم ناراحت کننده در خواب دچار مشکل شوند.
ابتلا به آرتروز امری نگران کننده است و هیچ کس دوست ندارد به آن دچار شود. در این مقاله نکات لازم در خصوص پیشگیری یا مدیریت آرتروز در مراحل اولیه آورده شده است.
درمان آرتروز شانه به عوامل مختلفی مانند شدت درد، علت آن، و مناسب‌ترین گزینه درمانی بستگی دارد. ممکن است در حین مصرف داروهای بدون نسخه و انجام تمرینات مختلف در خانه، به تزریق و فیزیوتراپی نیز نیاز داشته باشید. جراحی معمولاً آخرین گزینه محسوب میشود.
آرتروز چیست؟
آرتروز عارضه‌ای است که مفاصل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری افراد را در همه سنین، حتی کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
چند نوع آرتروز وجود دارد که ممکن است بر شانه نیز تأثیر بگذارند، از جمله موارد زیر:
آرتروز استخوان شانه
آرتروز شایع‌ترین نوع ورم مفاصل در انگلستان است. این عارضه اغلب اوقات بسیار آهسته پیشرفت میکند، بنابراین بسیاری از افراد تا زمانی که بیماری‌شان کامل پیشرفته نشود متوجه تغییرات در مفاصل خود نمی‌شوند.
همه استخوان‌های مفاصل دارای یک غضروف در انتهای خود هستند که “غضروف مفصلی” نامیده میشود. در یک مفصل سالم، غضروف مفصلی صاف است و این به استخوان‌های مفصل کمک میکند تا آزادانه روی یکدیگر حرکت کنند. آرتروز این قسمت‌های صاف غضروفی را نازک و ناهموار و تکه تکه میکند و سطحی ناهموار ایجاد میکند که باعث ناهمواری حرکت میشود. این بدان معناست که استخوان‌ها هنگام حرکت روی یکدیگر، ساییده میشوند. با گذشت زمان، این ساییدگی سطوح ناهموار میتواند باعث آسیب به مفصل شده و منجر به درد و سفتی شود.
بدن معمولاً سریع آسیب‌ها را ترمیم میکند، اما آرتروز اغلب عارضه‌ای است که در آن سرعت آسیب از سرعت ترمیم بدن است. گاهی اوقات خود روند بهبودی میتواند باعث ایجاد تغییراتی در مفصل شود که باعث ایجاد علائم بیشتر در مفصل میشود. یکی از این تغییرات رشد استخوان زائد روی مفصل طبیعی است، که استئوفیت یا خار استخوان نامیده میشوند و برآمدگی‌های سفت استخوانی در یک مفصل هستند.
آرتروزهای رماتیسمی شانه
آرتریت روماتوئید ناشی از حمله سیستم ایمنی به مفاصل است که منجر به تورم ، آسیب و گاهی تغییر در شکل خود مفصل میشود.
آرتروپاتی پارگی کاف
آرتروپاتی پارگی کاف یک نوع شایع آرتروز است که در افراد مسن دارای پارگی‌های بزرگ روتاتور کاف (تاندون شانه) بروز میکند. این عارضه احتمالاً ناشی از سن، ژن‌ها و یا استفاده بیش از حد است. پزشک میتواند در مورد بهترین درمان‌های موجود برای کمک به کاهش علائم و مدیریت هرگونه درد به شما مشاوره تخصصی دهد.
علت آرتروز شانه
در اینجا شایع‌ترین علل آرتروز شانه آورده شده است:
اضافه وزن
اضافه وزن خطر ابتلا به آرتروز را در بسیاری از قسمت‌های بدن از جمله کمر، زانو و شانه افزایش می‌دهد. اضافه وزن دامنه حرکتی شانه را محدود می کند و منجر به تحلیل رفتن مفاصل میشود.
تاریخچه آسیب و جراحت
یک آسیب ورزشی، مانند شکستگی، پیچ خوردگی یا کشیدگی، ممکن است باعث آرتروز شانه شود. یک ورزشکار به دلیل صدمات مکرری که در حین ورزش تجربه میکند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارد. آسیب‌های مکرر شانه که مربوط به شغل هستند نیز ممکن است در آینده به شکل آرتروز در شانه نمایان شوند، بخصوص اگر به درستی بهبود نیافته باشند. صدمات مکرر منجر به ضعیف شدن ساختارهای نرم شانه شده که که میتواند منجر به سرعت بخشیدن به پیشرفت آرتروز شود.
یکی از کارهایی که می‌توانید برای محافظت از خود انجام دهید این است که مفاصل شانه‌تان را سالم نگه دارید. از شانه‌های خود بیش از حد استفاده نکنید و علائم یا درد را نادیده نگیرید. اگر ورزش یا تفریح می‌کنید، نکات ایمنی را رعایت کنید. از تجهیزات مناسب استفاده کنید و به طور مداوم استراحت کنید.
زمانی که اتفاق افتاده دیگر نمی‌توان کاری کرد جز اینکه به پزشک مراجعه کنید تا در به تاخیر انداختن پیشرفت آرتروز به شما کمک کند. بخش عمده‌ای از پزشکی ورزشی شامل کار با فیزیوتراپ برای تقویت عضلات اطراف محل آسیب به منظور کاهش فشار بر مفصل است.
اختلال خود ایمنی
یکی دیگر از علل آرتروز شانه آرتریت روماتوئید است ، یک اختلال خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی به غضروفی که در مسیر مفاصل شانه است حمله میکند. متأسفانه هیچ راهی برای جلوگیری از پیشرفت آرتریت روماتوئید وجود ندارد، اما پزشک میتواند به شما در مدیریت بیماری کمک کند تا علائم کمتری داشته باشید.
دیگر عوامل خطر
تحقیقات مستمر ملی و بین المللی در مورد آرتروز باعث بهبود درک ما از این بیماری میشود. آرتروز هنوز دلیل مشخصی ندارد، اما دلایل مختلفی وجود دارند که خطر ایجاد آن را در مفصل شانه افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:
- ژن‌ها: آرتروز اولیه یک بیماری مرتبط با ژن است که ارثی بوده و در زنان بیشتر است.
- سن: اگرچه آرتروز در هر سنی ایجاد میشود، اما بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده میشود.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز هستند. اصولا آرتروز در زنان پس از یائسگی شروع به پیشرفت میکند، اگرچه علت اصلی و دقیق آن هنوز هم مشخص نیست.
علائم آرتروز شانه
علائم بسته به نوع ورم مفاصل و میزان پیشرفت متفاوت است. علائم آرتروز شانه در زیر عنوان شده‌اند. در صورت وجود هر یک از این علائم باید به پزشک متخصص شانه مراجعه کنید که بتواند به شما در تشخیص دقیق کمک کند.
درد
اکثر افراد ابتدا زمانی که مشکلی در ناحیه شانه خود احساس می‌کنند، متوجه وجود آرتروز میشوند. اگرچه که اکثر ما ممکن است گاهی اوقات احساس درد یا تیرکشیدن در شانه داشته باشیم، اما اصولا نشانه‌های بارز آرتروز احساس درد در شانه، زمانی که بازو یا شانه خود را به طریقی خاص حرکت می‌دهید یا هنگام انجام فعالیت‌های خاص، است. اگر درد شانه شما ناشی از آرتروز است، ممکن است گاهی اوقات در بازوی خود احساس درد کنید. درد هنگام شب نیز یکی از مشکلات شایع است.
کاهش حرکت
ممکن است هنگام انجام برخی از حرکات خاص بازو و شانه احساس درد داشته باشید. در حالی که ممکن است در ابتدا مشکلی پیش نیاید، با پیشرفت بیشتر آرتروز در مفصل، محدودیت و کاهش حرکات شما بیشتر میشود. هنگام مبتلا بودن به آرتروز، رایج‌ترین حرکاتی که افراد مبتلا با آن مشکل دارند انجام حرکاتی همچون پوشیدن پیراهن یا مثلا بستن سینه‌بند است. همچنین ممکن است بالا بردن دستان به سمت سر نیز برای فرد مبتلا دشوار باشد.
سفتی
هنگام حرکت دادن بازو یا شانه، احساس سفتی خواهید داشت. این احساس برای اکثرا افراد ناراحت کننده و ناامید کننده است.
ضعف
ممکن است متوجه از دست دادن قدرت در در شانه خود شوید. در حالی که این امر اغلب به تدریج اتفاق می‌افتد، اما ممکن است متوجه شوید که انجام کارهای روزمره مانند بلند کردن وسایل به عنوان مثال، گذاشتن کیسه‌ها در ماشین یا قرار دادن خرید در کمدها، سخت‌تر میشود. عضلات شانه، بالای کمر و بالای بازو ممکن است لاغرتر از حالت معمول به نظر برسند.
در نظر داشته باشید که این علائم صرفا مربوط به آرتروز نیستند، و ممکن است ناشی از آسیب‌ها و بیماری‌ها باشند. بنابراین گاهی این علائم می‌توانند نشان دهنده بیماری دیگری باشند و ربطی به آرتروز شانه نداشته باشند، به منظور دستیابی به این نتیجه، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در حالی که ممکن است بسیاری از ما به دلیل افزایش سن، کمی سفتی و درد در شانه داشته باشیم، نباید مشکلات طولانی مدت و یا بدتر شدن شانه را نادیده گرفت. مجبور نیستید با مشکل شانه دست و پنجه نرم کنید، چرا که پزشک میتواند به درمان مشکل شما کمک کند.
در مراحل اولیه آرتروز، ممکن است نیازی به مراجعه به پزشک احساس نکنید. بسیاری از افراد نگرانند که نکند زمانی که متوجه علائم خاصی نمی‌شوند، زمان مراجعه به پزشک دیر شود. با این حال، همیشه منطقی است که هنگام شروع به از دست دادن توانایی در انجام برخی کارها، یا هنگامی که درد به حد خاصی برسد، از مشاوره پزشکی متخصص کمک بگیرید.
اگر درد شانه شما مداوم است و فعالیت‌های روزانه‌تان را مختل کرده است، حتی زمانی که در حال استراحت هستید یا شب هنگام خواب، باید به پزشک متخصص شانه مراجعه کنید.
تشخیص
هنگامی که برای بار اول به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک در مورد درد و سفتی شانه از شما سوال میکند و معاینه کامل شانه و بالای بازو را انجام می‌دهد. باید پزشک را از تأثیر علائم آرتروز بر زندگی‌تان و محدود شدن فعالیتها و کارهای روزمره‌تان، مطلع سازید.
ممکن است پزشک یکی از چندین آزمایش تشخیصی را به منظور کمک به تأیید تشخیص آرتروز و یا گزینه‌های درمانی برای شما تجویز کند. همه این آزمایشات را می‌توان به راحتی در بیمارستان انجام داد، معمولا این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- آزمایش خون: انواع خاصی از آزمایش خون میتواند به نشان دادن علائم احتمالی برخی از انواع آرتروز مانند آرتریت روماتوئید کمک کند.
- اشعه ایکس: در مواردی که مشکوک به آرتریت شانه است، پزشک معمولاً اشعه ایکس را تجویز میکند زیرا اغلب میتواند علائم آرتروز در مفصل را نشان دهد. ناحیه اشعه ایکس معمولاً از شانه تا استخوان جناغ سینه است. برای این کار باید جلوی یک تخته، که در واقع یک صفحه حساس به اشعه ایکس است، بایستید. وضعیت شما به گونه‌ای است که تیغه شانه باید در تماس با تخته بوده و بازوها آویزان و کمی از بدن دور باشد و کف دست‌ها رو به جلو باشد. این موقعیت به باز شدن مفصل شانه کمک میکند تا در اشعه ایکس به وضوح دیده شود. در صورت نیاز به تصاویر بیشتر مفصل از طریق اشعه ایکس، از موقعیت‌های دیگر استفاده میشود.
- سی‌تی اسکن. سی تی اسکن که به عنوان راهی برای تولید اشعه ایکس سه بعدی تصور میشود، شبیه یک پیراشکی بزرگ است. از شما خواسته میشود روی میز دراز بکشید سپس دستگاه حرکت داده میشود تا شانه شما داخل اسکنر باشد. سی‌تی اسکن که مخفف “توموگرافی کامپیوتری” است، از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری رایانه استفاده میکند تا نمای دقیق و کاملی از مفصل شانه را از زوایای مختلف ایجاد کند. سی تی اسکن برای نشان دادن علائم ظریف آرتروز که ممکن است در اشعه ایکس استاندارد نشان داده نشده باشد، کارآمد است. همچنین هنگام برنامه‌ریزی برای جراحی شانه بسیار مفید است.
- ام آر آی: اسکنر ام آر آی به جای تابش یونیزه از آهنرباهای قوی استفاده میکند. اسکن ام آر آی که مخفف “تصویربرداری رزونانس مغناطیسی” است، تصاویری با کیفیت بالا از مفصل شانه را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. به ویژه برای نشان دادن آسیب تاندون، که میتواند یک مشکل شایع در آرتریت شانه باشد، خوب است. برای اسکن، روی میز دراز می‌کشید و سپس وسط اسکنر قرار می‌گیرید. برای اسکن که معمولاً بین 20 تا 45 دقیقه طول می‌کشد، باید تا حد ممکن بی‌حرکت بمانید.
آرتروز شانه چگونه درمان میشود؟
بسیاری از مواقع، دانستن علت درد برای کسانی که از شانه درد رنج می‌برند مهم است. داشتن درد مداوم اصلا جالب نیست و باید به دنبال علت بود. گاهی اوقات تشخیص آرتروز شانه در واقع برای افراد آرامش دهنده است، چراکه آنها حداقل می‌دانند با چه مشکلی سر و کار دارند.
روش‌های متعددی برای درمان و مدیریت آرتریت شانه وجود دارد، از جمله اینکه “خودمان درد خود را تسکین دهیم” تا اینکه بخواهیم جراحی جایگزینی شانه داشته باشیم. ما درمان‌های موجود را تحت دو عنوان “غیر جراحی” و “جراحی” بررسی می‌کنیم. طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی غیرجراحی برای آرتروز شانه وجود دارد که در مراحل مختلف پیشرفت آرتروز بسیار مفید هستند.
دارو
داروهای زیادی وجود دارد که به تسکین درد کمک میکند، اما قبل از مصرف هرگونه دارویی، باید مطمئن شوید که مصرف آن برای شما بی‌خطر است. اگر مطمئن نیستید، حتما باید با یک متخصص مانند پزشک یا داروساز مشورت کنید.
در مراحل اولیه آرتروز شانه، یک مسکن بدون نسخه مانند پاراستامول میتواند به کنترل کافی هرگونه درد کمک کند. با پیشرفت آرتروز، تسکین درد ناشی از پاراستامول ممکن است کاهش یابد و پزشک شما ممکن است استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن را پیشنهاد دهد. این داروها علاوه بر کاهش درد، می‌توانند به کاهش التهاب نیز کمک کنند. برخی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را می‌توان بدون نسخه از داروخانه محلی خریداری کرد، در حالی که برخی دیگر به نسخه نیاز دارند.
اصلاح فعالیت
تغییر نحوه استفاده از شانه برای کارهای معمول و روزمره ممکن است به کاهش درد شما کمک کند، که به آن اصلاح فعالیت گفته میشود. مثلا یک تنیس باز ممکن است به جای اینکه توپ را از بالای بازو با راکت برگرداند، حرکت را تا زیر بغل محدود میکند و از آنجا توپ را می‌زند که فشار زیادی به شانه‌اش وارد نشود. یک شناگر میتواند به جای انجام حرکاتی که فشار زیادی روی مفصل شانه وارد میکند، از حرکات ملایم با فشار کمتر استفاده کند.
هدف از اصلاح فعالیتها به این روش کمک به مدیریت علائم آرتروز در شانه است. این روش به عنوان “درمان” نیست، اما میتواند راهی عملی برای محدود کردن درد بیشتر به دلیل استفاده بیش از حد از مفصل شانه باشد.
فیزیوتراپی
راهنمایی تخصصی فیزیوتراپیست میتواند به تقویت ماهیچه‌های مفصل شانه، پشت و بازو برای جبران اثرات آرتروز کمک کند. فیزیوتراپی ممکن است به شما در حفظ عملکرد و تحرک شانه برای مدت طولانی‌تر کمک کند، که میتواند نیاز به جراحی شانه را برای درمان آرتروز شدید به تأخیر بیندازد.
فیزیوتراپیست‌ها با شما از نزدیک همکاری خواهند کرد تا یک برنامه ورزشی سفارشی برای شما تهیه کنند که به شما در فعال و متحرک ماندن تا حد ممکن کمک کند.
تمرین
در حالی که آرتروز شانه منجر به درد و سفتی مفصل میشود، باید به استفاده از شانه خود ادامه دهید. برای انجام کارهایی که می‌توانید با خیال راحت و بدون ایجاد درد بیشتر انجام دهید محدودیت‌هایی وجود دارد، اما حرکت و ورزش برای سلامتی و تحرک طولانی مدت مفید است. شنا برای افراد مبتلا به آرتروز در ناحیه شانه یک نوع ورزش مناسب است، زیرا شناوری روی آب باعث کاهش فشار روی مفصل میشود.
تزریق استروئید
با پیشرفت آرتروز در مفصل شانه، درد و سفتی نیز معمولاً بدتر میشود، زیرا مسکنها در کنترل درد تأثیر کمتری دارند. تزریق استروئید (که به عنوان “تزریق کورتیکواستروئید” نیز شناخته می شود) میتواند در این مورد کمک کننده باشد. این داروهای ضد التهابی به کاهش تورم در مفصل و ناحیه اطراف آن، کاهش درد و سفتی کمک میکند.
این تزریقات توسط پزشک شانه انجام میشود، و اغلب از سونوگرافی برای اطمینان از تزریق در محل مناسب استفاده میشود. معمولاً چند روز طول می‌کشد تا بتوانید اثرات کامل درمان را احساس کنید. اثرات آن نسبتاً کوتاه مدت است و تا یک یا دو ماه قبل از از بین رفتن ادامه می‌یابد. تزریق استروئید میتواند تکرار شود، اگرچه اکثر افراد متوجه میشوند که با گذشت زمان اثر آن کم میشود.
درمان‌های جراحی برای آرتروز شانه
هنگامی که آرتریت شانه به حدی پیشرفت میکند که دیگر روش های غیر جراحی قابل کنترل نیست، پزشک ممکن است در مورد احتمال جراحی روی شانه با شما صحبت کند. تعدادی از گزینه‌های مختلف جراحی در دسترس است و مشورت با پزشک بهترین راه برای تعیین این است که آیا جراحی برای شما مناسب است یا خیر و کدام روش جراحی مناسب شماست
